သူ … ပန်းချီဆွဲနေတယ်

ပန်းချီ ခင်မောင်ရင် (၁၉၃၈-၂၀၁၄) ကွယ်လွန် မိုးမခ၊ မောင်မိုးသူ၊ ပန်မဂ္ဂဇင်း၊ ဇွန် ၁၁၊ ၂၀၁၄

မြန်မာပြည်၏ ရှေ့ဦးမော်ဒန်ပန်းချီဆရာ၊ အာခီတက်၊ အနုပညာရှင် ဦးခင်မောင်ရင်သည် ဇွန် ၁၀၊ ညနေ ၃ နာရီခွဲခန့်၊ ရန်ကုန်မြို့၊ ပင်လုံဆေးရုံကြီးတွင် လည်ချောင်းရောဂါဖြင့် ကွယ်လွန်သွားပြီ ဖြစ်သည်။

ဆရာဦးခင်မောင်ရင်အကြောင်း အမှတ်တရရေးခဲ့သော မောင်မိုးသူ၏ ဆောင်းပါး ပန်မဂ္ဂဇင်း၊ ဇန်နဝါရီလ၊ ၂၀၀၉ ထုတ်မှ ပြန်လည်ကောက်နုတ် ဖော်ပြလိုက်ပါသည်။

သူ … ပန်းချီဆွဲနေတယ် မောင်မိုးသူ အောက်တိုဘာ ၂၃၊ ၂ဝဝ၉မောင်မိုးသူ နှင့် ခင်မောင်ရင်

ပန်မဂ္ဂဇင်းကို ကိုနိုင်ကြီး ပြန်လုပ်မယ် ဆိုတော့ ခင်မောင်ရင်အကြောင်း ရေးဖို့ လိုတယ်လို့ ဆုံးဖြတ်ကြပါတယ်။ ဆုံးဖြတ်တော့ အသင့် အနားမှာ ရှိတဲ့ ခက်မာကို ရေးခိုင်းပေါ့၊ ရတာပဲ။ တကယ့်တကယ်ကျတော့ ခက်မာက ခင်မောင်ရင် အကြောင်း ရေးဖို့က သိပ်မလွယ်ဘူး။ ခင်မောင်ရင်က သူ့အကြောင်းကို စိတ်လိုလက်ရ ပြောချင်မှ ပြောတဲ့သူ။ သူ့ပန်းချီတွေအကြောင်း ပြောဖို့ ဆိုတာ ပိုပြီး ခက်သေး။ “စကားလုံးတွေက င့ါရဲ့ အနုပညာ ပုံဖော်မှု မဟုတ်ဘူး။ ငါက ဆေးတွေ၊ အရောင်တွေနဲ့ ပုံဖော်တာ” လို့ ပြောချင် ပြောတတ်တဲ့ လူစားလေ။ ဒီတော့ နောက်ဆုံး မိန်းမရမယ်လို့ ဟောမိတဲ့ ဗေဒင်ဆရာလို့ဲ မောင်မိုးသူကိုယ်တိုင်ပဲ ရေးရဖို့ ဖြစ်လာပါတော့တယ်။ ရေးမယ် ဆိုတော့ ခင်မောင်ရင်အကြောင်းပဲ အလွတ် ရနေပြီးသား ရေးချလိုက်ပါလား ဆိုပေမဲ့ သူရဲ့ အိမ်လေးကို တစ်ခေါက် သွားချင်သေးတယ်။ သူနဲ့ စကားတွေ ပြောချင်သေးတယ်။ ဒါနဲ့ ကိုနိုင်ကြီးကို ခေါ်ပြီး ခင်မောင်ရင့်အိမ်လေး ရှိရာကို ရောက်လာခဲ့ပါတယ်။

ရောက်မဆိုက်ဘဲ ခင်မောင်ရင်က “ဟေ့ကောင် … စိန်မြင့် ခေါ် ဘကြီးမိုး ငါ မင်းအကြောင်း စာရေးမလို့ ၅ ကြောင်း ရေးပြီးနေပြီကွ” ဆိုပြီး ရေးလက်စ စာရွက်လေးကို ပြပါတယ်။ “စာမူခက လေးထောင်ရမှာ” လို့ ကြွားပါသေးတယ်။ မောင်မိုးသူကလည်း မနေပါဘူး။ “အေး ငါလည်း မင်းအကြောင်း ရေးဖို့ အခု လာတာ” လို့ ပြောတာပေါ့။

ခင်မောင်ရင်နဲ့ ဘယ်လို ဆုံစည်းကြတာလဲ … ။

ခင်မောင်ရင်အကြောင်း၊ ခင်မောင်ရင်နဲ့ ဘယ်လို ဆုံစည်းမိကြတယ် ဆိုတဲ့ အကြောင်း ရေးရင် အေအိုင်(A.I) အကြောင်းက စရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အေအိုင် ဆိုတာ ဗိသုကာ ၃ ဦး စုစည်း တည်ထောင်ထားတဲ့ ရုံးခန်းတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၄ လမ်းနဲ့ ကမ်းနားလမ်းထောင့် ပထမထပ်မှာ ရှိတာပါ။ ရုံးခန်းပေါ် တက်တဲ့ လှေကားက ၂၄ လမ်းဘက်က တက်ရပါတယ်။ ဗိသုကာ ၃ ဦး ကတော့ ဘိုကြီး၊ တင်ထွန်း နဲ့ အောင်ကြီးမြင့်တို့ ပါပဲ။ အဲဒီအထဲက အသက်အကြီးဆုံး ဖြစ်တဲ့ ဘိုကြီးက ဇော်မြင့် (ဇော်ဇော်အောင်) နဲ့ သူငယ်ချင်း။ ဇော်မြင့်က မိုးသူရဲ့ သူငယ်ချင်း။ ဒီတော့ ဇော်မြင့်ကို အောကာင်းပြုပြီး သူတို့ရဲ့ အေအိုင် ရုံးခန်းကို ရောက်ပါတယ်။ ဗိသုကာ ဆိုတာ အိမ်ဆောက်တဲ့သူလောက်ပဲ မောင်မိုးသူ အစက ထင်ထားခဲ့တာ။ သူတို့နဲ့ တွေ့မှ ဗိသုကာ ပညာရပ်ရဲ့ အနုပညာသဘောဆောင်မှု၊ လူ့လောကကို အလှဆင် ဖန်တီးနိုင်မှု၊ ခေတ်ပေါ် မော်ဒန်စိတ်ကူးတွေကို ဖန်တီး ပုံဖော်သူတွေ အဖြစ်နဲ့ သိကျွမ်းခဲ့ရပါတော့တယ်။ အဲဒီ အေအိုင် ဆိုတဲ့ ဗိသုကာရုံးကလည်း လူငယ်တွေချည်း ဆိုတော့ လွတ်လပ်ပြီး ပျော်စရာကောင်းတဲ့ စုဝေးစရာ နေရာလေးတစ်ခု ဖြစ်လာတော့တာပေါ့။ အဲဒီအချိန်မှာ မောင်မိုးသူက တက္ကသိုလ်ရုပ်ရှင်မှာ ရေပွက်ပမာ ရိုက်ဖို့ လုပ်ကြချိန် ဖြစ်ပါတယ်။ အံမယ် … မဟုတ်သေးဘူး။ “ရေပွက်ပမာ” ဇာတ်ကားကို တက္ကသိုလ်ရုပ်ရှင်က သူငယ်ချင်း တက္ကသိုလ် ကိုကိုလေးနဲ့ ရိုက်ဖြစ်တဲ့ ပထမဆုံး ဇာတ်လမ်းအစ နေရာကိုက အေအိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ထားပါ … ထားပါ … ရေးချင်တာ ရေးရမှာက ခင်မောင်ရင် အကြောင်းလေ။

အေအိုင် ဆိုတဲ့ ဗိသုကာ ရုံးခန်းလေးမှာ မောင်မိုးသူရဲ့ အနုပညာသည် အစုအပေါင်းတွေ အားလုံး ညနေပိုင်းမှာ စုစည်း ဆုံစည်းဖြစ်ကြပါတယ်။ သူငယ်ချင်း ရုပ်ရှင်ဒါရိုက်တာ ကိုကိုလေးနဲ့ ရုပ်ရှင်သမားတွေ၊ စာရေးဆရာတွေ ဖြစ်တဲ့ မြင့်ထွန်းသိန်း (ထွန်းထွန်း ဆေးသိပ္ပံ)၊ သိန်းသန်းထွန်း၊ ဇော်ဇော်အောင်၊ မိုးကြည် စတဲ့ သူငယ်ချင်းတွေ၊ ပန်းချီဆရာတွေ ဖြစ်တဲ့ ဗဂျီအောင်စိုးတို့၊ ပေါ်ဦးသက်တို့၊ ပြားကြီးတို့ တစ်တွေ အေအိုင်မှာ စုရပ်လေး ရောင်တဗူ လုပ်ပြီး အနုပညာ လူငယ်ဘဝကို စုဝေး ဆုံစည်းနေကြပါတယ်။ အဲဒီမှာ ခင်မောင်ရင်က အေအိုင်ရုံးခန်းမှာပဲ နေတဲ့ လူအဖြစ်နဲ့ ရောက်လာတာ။ ခင်မောင်ရင် မရောက်ခင်က အေအိုင်ဟာ ရုံးခန်းသက်သက်ပဲ ညည နေတဲ့လူ မရှိဘူး။

ခင်မောင်ရင်က အဲဒီတုန်းက ပါကစ္စတန် ဒက္ကာ ဗိသုကာ လုပ်ငန်းစု တစ်စုမှာ ဗိသုကာ လုပ်နေရင်းက အိန္ဒိယ ဒါရိုက်တာ ဆာတရာဂျစ်ရေး ရိုက်တဲ့ “အပူး” ဇာတ်လမ်းတွဲ သုံးကားကို ကြည့်မိသွားပြီး အဲဒီလို ကားမျိုး အနုပညာမြောက်တဲ့ ကားမျိုး ရိုက်မှ တော်လေမှာပဲ ဆိုပြီး မြန်မာပြည် ရန်ကုန်ကို ပြန်လာပြီး သူငယ်ချင်းတွေရဲ့ ရုံးခန်း အေအိုင်မှာ နေတော့တာကိုး။ ပြီးတော့ ဗိသုကာအလုပ်ကို သူမလုပ်ဘူး တဲ့။ သူက ပန်းချီဆွဲပြီးနေမယ်။ ပြီးတော့ ရုပ်ရှင်ရိုက်မယ်တဲ့လေ။ ခင်မောင်ရင်ပဲ ကံကောင်းတာလား၊ ဘာလားတော့ မသိဘူး။ အဲဒီအချိန်မှာ မောင်မိုးသူတို့က တက္ကသိုလ်ရုပ်ရှင် ဆိုတာ ရှိနေပြီ။ တက္ကသိုလ်ရုပ်ရှင်က “လွမ်း” တို့၊ “ဗိုလ်ကြီးမမ” တို့ ရိုက်အပြီး “ရေပွက်ပမာ” ရိုက်နေပြီလေ။ ခင်မောင်ရင်ဟာ ကိုကိုလေးတို့၊ မောင်မိုးသူတို့နဲ့ လုံးမိသွားသလို ပေါ်ဦးသက်နဲ့လည်း မခွဲနိုင် မခွာရက် ဖြစ်သွားပါတော့တယ်။

လောကကြီးမှာ တိုက်ဆိုင်မှု တရား ဆိုတာလည်း ရှိတတ်လေသေးရဲ့။ အေအိုင်က ဗိသုကာ သုံးဦးကို နိုင်ငံတော်က ဆောက်လုပ်ရေး ၀န်ကြီးဌာနမှာ အမှုထမ်းရမယ် ဆိုပြီး ဖြစ်လာရော။ ဘိုကြီး၊ တင်ထွန်း နဲ့ အောင်ကြီးမြင့်တို့က အစိုးရဝန်ထမ်းများ အဖြစ် ဆောက်လုပ်ရေးမှာ လုပ်ကြရပါတယ်။ ဒီတော့ အေအိုင်ရုံးခန်းလေးဟာ အဲဒီမှာ အိပ်တဲ့ ခင်မောင်ရင်က အပိုင်စား ရသလို ဖြစ်သွားပြီး မောင်မိုးသူတို့ အနုပညာသမားတွေရဲ့ မှီခို လွတ်လပ်တဲ့ ညနေပိုင်း စုဝေးစရာ နေရာလေး ဖြစ်လာတော့တာပါပဲ။

ခင်မောင်ရင်က ရုပ်ရှင်ရိုက်မယ် ဆိုတော့ ကိုကိုလေးတို့၊ မောင်မိုးသူတို့က တက္ကသိုလ် ရုပ်ရှင်ထုတ်လုပ်ရေးကို ပေးရတာပေါ့။ သူတင်တဲ့ ဇာတ်ကားအမည်က “နှမလက်လျှော့ နေလေတော့” ပါ တဲ့။ မောင်မိုးသူတို့က “ဟေ့ကောင် အဲဒါ တွံတေးသိန်းတန်ရဲ့ နာမည်ကြီး သီချင်းကွ” လို့ ဆိုတော့ ခင်မောင်ရင်က မျက်နှာထိ မျက်နှာထားနဲ့ “ဘယ်ကလာ တွံတေးသိန်းတန် သီချင်းရမှာလဲ၊ ရှင်မဟာ ရဋ္ဌသာရ ရဲ့ ကဗျာကွ” လို့ ပြန်ပြောတာနဲ့ မောင်မိုးသူလည်း ခေါင်းပုပြီး နေလိုက်ရပါသေးတယ်။ ခင်မောင်ရင့် နှမလက်လျှော့ နေလေတော့ ဇာတ်ကားကို ကိုကိုလေးတို့၊ မောင်မိုးသူတို့က ကုမ္ပဏီ အလကားပေး၊ ညွန့်မြန်မာဦးနေဝင်းက စက်ကို အလကားပေးတာနဲ့ပဲ ခင်မောင်ရင်က အဲဒီကားကို ဂျာနယ်ကျော်မမလေးရဲ့သား မောင်သိန်းတန်နဲ့ မင်းသမီးအသစ် သိန်းသိန်းဦးနဲ့လား မသိပါဘူး၊ ရိုက်ပါတော့တယ်။ ဇာတ်ကျောရိုးကတော့ ဆာတရာဂျစ်ရေးရဲ့ “အပူး” သုံးတွဲထဲက တစ်ပုဒ်ပါပဲ။ ခင်မောင်ရင်ဟာ ပိုက်ဆံ တစ်ပြားမှ မရှိဘဲနဲ့ အဲဒီကားကို ရိုက်ပါတယ်။ ရုပ်ရှင်အကြောင်း ထားလိုက်ဦး။

ဗိသုကာတွေ ရုံးအလုပ်တွေ ရသွားပြီး ခင်မောင်ရင်ပဲ နေတဲ့ အေအိုင်ဟာ ပန်းချီပဲ ဆွဲနေတဲ့ ခင်မောင်ရင်နဲ့ ပန်းချီဆရာများရဲ့ ပန်းချီစတူဒီယို ဖြစ်သွားပါတော့တယ်။ မန္တလေးကနေ ရန်ကုန်ကို အမြဲလိုလို ဆင်းလာရတဲ့ ပေါ်ဦးကလည်း ခင်မောင်ရင်နဲ့ပဲ အတူနေဖြစ်ပါတော့တယ်။ ခင်မောင်ရင်မှာ ကိုယ်ပိုင် ဆိုလို့ ရက်ကော့ချိန်ချာ လို့ ခေါ်တဲ့ ဓာတ်ပြားဖွင့်စက်ကြီး တစ်လုံးနဲ့ ဘီသိုဘင်၊ ချက်ကောစကီးကအစ လူဝီအမ်းစထရောင်း အထိ ဂန္ထဝင်ဓာတ်ပြားချပ်တွေ အများကြီး ရှိပါတယ်။ ခင်မောင်ရင်က အဲဒီဓာတ်စက်ကို တစ်ချိန်လုံး ဖွင့်ထားပါတယ်။ ခင်မောင်ရင်က နိုင်ငံခြားသံအဖွဲ့ဝင်တွေနဲ့လည်း အဆက်အစပ် ရှိလေတော့ အဲဒီ သံအရာရှိတွေကတစ်ဆင့် ပန်းချီဆေးများ ရအောင် ဖန်တီးပါတယ်။ အေအိုင်မှာ မနားမနေ ပန်းချီရေးကြသူတွေကတော့ ခင်မောင်ရင်နဲ့ ပေါ်ဦးသက်ပါပဲ။ မောင်မိုးသူတို့၊ ပေါ်ဦးသက်တို့ရဲ့ အပေါင်းအသင်း ပန်းချီဆရာများ ဖြစ်တဲ့ ပန်းချီ အောင်စိုးတို့၊ ဦးခင်မောင်(ဘဏ်) တို့၊ ကိုရွှေအောင်သိမ်းတို့လည်း အဲဒီမှာ စခန်းချလာဖြစ်သလို ခင်မောင်ရင်ကို အကြောင်းပြုပြီး ဒေါက်တာစံမြင့်တို့၊ ဘိုရွန်တို့လည်း ရောက်လာကြပါတယ်။ အေအိုင်ဟာ တကယ်ပဲ ပန်းချီရပ်ဝန်းလေးတစ်ခု ဖြစ်လာပါတယ်။ ဒီနေရာလေးရဲ့ ထူးခြားမှုက တစ်ဦးတစ်ယောက်ရဲ့ ကိုယ်ပိုင်ဖန်တီးမှုကို ကျန်တစ်ယောက်က ၀င်ရောက် စွက်ဖက်ခြင်း မရှိတာပါပဲ။ ခင်မောင်ရင်ကလည်း တစ်သက်လုံး ခင်မောင်ရင်လို့ဲ ရေးပြီး ပေါ်ဦးသက်ကလည်း တစ်သက်လုံး ပေါ်ဦးသက်လိုရေး၊ ကိုရွှေအောင်သိမ်းကလည်း ကိုရွှေအောင်သိမ်းလို့ဲ ရေးသွားကြတာပါပဲ။ ကြုံရာကျပန်း ဆိုသလို ပန်းချီ အရေးကောင်းလှတဲ့ ပြားကြီးကလည်း တစ်ခါတစ်ရံ ပန်းချီ ၀င်ရေးပါတယ်။ မောင်မိုးသူလည်း ပထမဆုံး ကားတစ်ကား ရေးမိပြီး ပထမဆုံး ရောင်းရဖူးတာ အဲဒီ အေအိုင်မှာပါပဲ။ အဲဒီမှာတင် မောင်မိုးသူက “ငါက ဟန်ဒရက်ပါဆင့် ပိန်တာ တစ်ကား ရေးပြီး တစ်ကားပဲ ရောင်းရတဲ့ကောင်” ဆိုပြီး မရေးဘဲ နေပါတော့တယ်။ နောက်ထပ် နှစ်ကား ရေးရင်း ၅၀ ရာခိုင်နှုန်း ပန်းချီဆရာ ဖြစ်သွားမှာ စိုးလို့လေ။ အဲဒီလို ကိုယ့်အတွေးနဲ့ကိုယ် ကြောင်တဲ့လူတွေ စုပြီး နေကြတဲ့ အရပ်ပါ။ ရေးရင်း ပြောရင်းတောင် လွမ်းမိလိုက်တာ။

ခင်မောင်ရင်က တကယ်ကို မနားမနေ ပန်းချီပဲ ရေးနေတာ။ သူ စာဖတ်တယ်၊ ခဏပဲ၊ ပန်းချီပဲ ထိုင်ရေးနေတာ။ အဲဒီ တစ်ချိန်လုံးမှာတော့ သူ့ရဲ့ ဓာတ်စက်ကြီးမှာ ဂန္ထဝင်တေးဂီတ၊ ဓာတ်ပြားတွေ အမြဲ ဖွင့်ထားပါတယ်။ ပေါ်ဦးကလည်း မရပ်မနား ပန်းချီရေးနေတဲ့သူပါပဲ။ ပေါ်ဦးက ခင်မောင်ရင်လို နိုင်ငံခြား ဂန္ထဝင် သီချင်း ဖွင့်ထားသူ မဟုတ်ပါဘူး။ သူ့ ယောက္ခမကြီး (ဆရာမြို့မငြိမ်း)သီချင်းတွေကို သံစဉ် အမျိုးမျိုးနဲ့ ပါးစပ်က ဆိုညည်းနေသူ ဖြစ်ပါတယ်။ ပေါ်ဦးကလည်း ဂီတ ၀ါသနာပါသူ၊ ရူးသူ ဖြစ်ပါတယ်။ သူ့ရဲ့ ပထမဆုံး စ ပန်းချီ ဆွဲပြီး ရတဲ့ ပိုက်ဆံနဲ့ ဆက်ဆိုဖုန်းတစ်လက် ၀ယ်လိုက်လို့ သူ့ရဲ့ မဒမ် ဒေါ်တင်ကြည် ဒေါပွတာတောင် ခံရဖူးသေး။

အဲဒီ အေအိုင်မှာ ပင်တိုင် ပန်းချီ ထိုင်ရေးနေကြသူများကတော့ ခင်မောင်ရင်နဲ့ ပေါ်ဦးသက်ပါပဲ။ ဒီနောက်မှာမှ ဦးရဲထွန်း စာရေးတဲ့ ဓမ္မိကဘသန်း(ယောနသံစင်ရော်)ကို အကြောင်းပြုပြီး လောကနတ်ပန်းချီပြခန်း ဖြစ်လာတာ။ ခင်မောင်ရင်၊ ပေါ်ဦးတို့ကနေ စုပေါင်းပြီး ပြပွဲတွေလည်း လုပ်ဖြစ်တယ်။ သံရုံး၊ သံအရာရှိတွေ အိမ်မှာလည်း ပြဖြစ်တယ်။ ခင်မောင်ရင်ရဲ့ ပန်းချီကားတွေ အဲဒီတုန်းက ၀ယ်သူသိပ်မရှိပေမဲ့ ပေါ်ဦးကားတွေကတော့ ရှိပါတယ်။ ပေါ်ဦးသက်ရဲ့ ၀ါတာကာလာကား ဆိုရင် တစ်ကား ရ၅ ကျပ် ရတယ်။ ခင်မောင်ရင်တို့၊ မောင်မိုးသူတို့က ၆ ကားယူရင် ၃၀၀ ကျပ်ပဲပေး ဆိုပြီး လျှော့ရောင်းပြီး စားသောက်ပစ်ကြတယ်။ ပိုတဲ့ပိုက်ဆံမှ ပေါ်ဦးကို ပေးပေါ့။ အဲဒီအချိန်မှာ နည်းနည်းထောသူက အောင်သိမ်း (ကိုရွှေအောင်သိမ်း) ဖြစ်ပါတယ်။ သူက အမာခံကိုယ်စားလှယ် ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်တစ်ယောက်က မန္တလေးက ဆရာဦးခင်မောင် (ဘဏ်)၊ ဆရာလာရင်တော့ ခင်မောင်ရင်နဲ့ နှစ်ယောက်သား တိုးတိုး တိတ်တိတ်ပဲ ရန်ကုန်မြို့က အရက်ဆိုင်မကျန် ရောက်ဖူးမှ ဆိုပြီး ဆရာ့ပိုက်ဆံနဲ့ ခင်မောင်ရင်က လိုက်ပို့လေ့ ရှိတယ်။

ပန်းချီဆရာ ခင်မောင်ရင်

ခင်မောင်ရင်က “စကားလုံးများသည် ကျွနု်ပ်၏ အနုပညာ ဖန်တီးမှုများ မဟုတ်ပါ။ ကျွန်တော်သည ပန်းချီဆရာ ဖြစ်သည်။ ကျွန်တော်သည် အရောင်ကိုသာ အသုံးချလို့ အနုပညာကို ဖန်တီးသည်။ ကျွန်တော့စကားသည် အရောင်သာ ဖြစ်သည်။ ကျွန်တော်သည် အရောင်နှင့်သာ စကားပြောတတ်သည်။ ကျွန်တော်သည် အရောင်ကို ချစ်သည်။ ကျွန်တော်သည် အရောင်ကို အလွန်ချစ်သည်။ ကျွန်တော့်အချစ်သည် အရောင်ဖြစ်သည်” ဟု ဖွင့်ဟ ရေးသားဖူးပါတယ်။

ခင်မောင်ရင်ကို စတွေ့ခဲ့တဲ့ အချိန်က စပြီး ခုချိန်အထိ တစ်ချိန်လုံး ပန်းချီပဲ ထိုင်ရေးနေသူ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲ … ခင်မောင်ရင် ကျောင်းလည်း ထောင်ဖူးပြီး စာလည်း သင်ဖူးပါတယ်။ မြောက်ဥက္ကလာပမှာ သူ တည်ထောင်ခဲ့တဲ့ ကျောင်း “အောင်စည်” ကျောင်းဟာ ထင်ရှားခဲ့ပါတယ်။ သူ့တပည့်တွေကလည်း သူတို့ရဲ့ ပန်းချီဆရာကြီး ခင်မောင်ရင်ကို တမ်းတမ်းတတနဲ့ အမှတ်ရနေကြပါရဲ့။ ပန်းချီဆွဲတာအပြင် ခင်မောင်ရင် နောက်ထပ် ၀ါသနာ ပါတာက ကလေးတွေကို စာသင်တာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ သူ စာသင်တဲ့အခါ တကယ်ပဲ ဟိုးရှေးရှေးတုန်းက ဆရာကြီးတွေလို အော်ဟစ် ငေါက်ငမ်း ရိုက်နှက်ပြီး သင်ကြားသူ ဖြစ်ပါတယ်။ အချိန်တွေ ကုန်လွန်ပြီးကာမှ တပည့်တွေက သူတို့ရဲ့ ဆရာကြီးကို တမ်းတမ်းတတ ဖြစ်နေတတ်ကြတယ်။

ပန်းချီဆရာ ခင်မောင်ရင့် အကြိုက်ဆုံး ပန်းချီဆရာတွေထဲမှာ မွန်ဒရေယွန် ပါတယ်။ ဗိသုကာသဘော နွယ်တာကြောင့်လည်း ပါနိုင်ပါတယ်။ မွန်ဒရေယွန်ရဲ့ မျဉ်းတွေ၊ အကွက်တွေမှာ အရောင်တွေ သွတ်သွင်းတဲ့ ကားမျိုးတွေ အများကြီး ခင်မောင်ရင် လိုက်ရေးဖူးပါတယ်။ နောက်တစ်ဦးကတော့ ဂျက်ဆင်ပိုးလော့ခ်။

ခင်မောင်ရင်တို့၊ ပေါ်ဦးသက်တို့တစ်တွေ ဆွဲစရာ ဆေးမရှိတဲ့အချိန်တွေ ရှိတတ်ပါတယ်။ အဲဒီအချိန်မှာ ပန်းချီဆေး အထူးသဖြင့် သူတို့ရေးနေကြတဲ့ ဆီဆေးတောင့်များနဲ့ ရှားလည်း ရှားပါး၊ ၀ယ်ယူဖို့လည်း မလွယ်ကူ၊ ခက်ခဲလှပါတယ်။ ၀ယ်ဖို့ ပိုက်ဆံမရှိတဲ့ အချိန်လည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ အဲဒီလို ဆေးဖိုး မတတ်နိုင်လို့ ပန်းချီဆွဲစရာ ဆေး မရှိတာနဲ့ ခင်မောင်ရင် ပန်းချီ မရေးဘဲ မနေပါဘူး။ ခင်မောင်ရင်က သင်္ဘောဆေးရောင်စုံတွေ ၀ယ်ပြီး ကင်းဘတ်ပေါ်မှာ ဆေးတွေ အစက်ချပြီး ဂျက်ဆင်ပိုလော့ခ်ကားတွေ ဆွဲပါတော့တယ်။ ဒါကြောင့် မောင်မိုးသူတို့က ခင်မောင်ရင် ဂျက်ဆင်ပိုးလော့ခ်လို ကားတွေ ရေးနေပြီ ဆိုရင် ဘိုင်ကျနေပြီ လို့ သိပါတယ်။

ခင်မောင်ရင်ဟာ ပိုက်ဆံသာ မရှိတာ၊ အပေါင်းအသင်း အလွန်တော်သူ၊ ကောင်းသူ ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၄ လမ်းတစ်ဝိုက်က ထမင်းဆိုင်တွေမှာ ခင်မောင်ရင်နာမည် သုံးပြီး မောင်မိုးသူတို့တစ်တွေ အကြွေး စားသောက်လို့ ရပါတယ်။ ဆိုင်ရှင်များက ခင်မောင်ရင့်မိတ်ဆွေ၊ သူငယ်ချင်းတွေပဲ ဆိုပြီး မောင်မိုးသူတို့ စားသောက်သမျှကို ခင်မောင်ရင့်စာရင်းမှာ အကြွေး မှတ်ထားလေ့ ရှိပါတယ်။ ခင်မောင်ရင်ကလည်း သူ ပိုက်ဆံရှိတာနဲ့ တစ်ပြိုင်နက် အဲဒီဆိုင်တွေမှာ အကြွေး ပြန်ဆပ်လေ့ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း အကြွေး ပေးနေကြတာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ခင်မောင်ရင်ကို ခင်ကြ၊ ချစ်ကြတာကြောင့်လည်း ပါနိုင်ပါတယ်။ ခင်မောင်ရင်ဟာ အပြောအဆိုကလည်း ထော်လော်ကန့်လန့်။ လူက ချောသလောက် နှုတ်ခမ်းကြီး တစ်တောင်လောက် စူပြီး အမြဲ ကိုးလိုးကန့်လန့် စကားပြောတတ်သူ ဖြစ်ပေမဲ့ သူ့စိတ်ရင်းက ဖြူပြီး ဘာအတ္တမှ မရှိ၊ ဘာမှ လိုချင်တာ မရှိ၊ ဘာဆို ဘာမှ မရှိတဲ့သူ။ ဒီတော့ လူတွေက သူ့ကို ချစ်ကြပေမှာပေါ့။

ခင်မောင်ရင်နဲ့ မြောက်ဥက္ကလာပက ပထမအိမ်ကြီး (ကျောင်းလုပ်ဖူးတဲ့အိမ်ကြီး)ဟာ ကြမ်းခင်း ကျိုးတိုးကျဲတဲနဲ့၊ အောက်က ကန်စွန်းပင်တွေကလည်း ကြမ်းကြားထဲ ထိုးထိုးထောင်ထောင် ၀င်နေတတ်တာ။ အဲဒါကို အမြင်မတော်တဲ့ မိတ်ဆွေ ပန်းချီဆရာ စန်းမြင့် (အင်္ဂလန်မှာနေတဲ့ ပန်းချီဆရာ)က ရောက်တုန်းရောက်ခိုက် မတည်ငွေ ထုတ်ပေးခဲ့ပြီး ကိုတာတို့၊ နေမျိုးဆေးတို့ တစ်တွေက ၀ုိင်းဝန်းပြီး အခု အိမ်လေး၊ ကြမ်းကလည်း မကျဲတော့၊ အမိုးကလည်း ဓနိ မဟုတ်တော့တဲ့ အိမ်လေး ဖြစ်လာတာပါ။

ခင်မောင်ရင်ဟာ အချိန်တိုင်း ပန်းချီကားတွေ ဆွဲနေပြီး သူ့ကားတွေကို လိုချင် သိမ်းဆည်းချင်တဲ့သူတွေက သူ လက်မှတ်ထိုးပြီးတာနဲ့ ယူသွားကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ခင်မောင်ရင်မှာ ပန်းချီကား လက်ကျန် မရှိပါ။ ဒါကြောင့် ခင်မောင်ရင့်ဆီမှာ ပိုက်ဆံလည်း ဘယ်တော့မှ မရှိပါ။ ပန်းချီကား ၀ယ်သူတွေက ပေးချင်သလောက် ပေးသွားတဲ့ ပိုက်ဆံတွေကို ဖျာအောက် ထိုးထည့်တာ ဒါမှမဟုတ် ဘီစကစ်ပုံးထဲ ထည့်လိုက်တာပဲ လုပ်ပါတယ်။ ခင်မောင်ရင်က ပန်းချီနဲ့ ပတ်သက်လို့ သူ့အယူအဆ တစ်ခုကို ထုတ်ဖော်ဖူးပါတယ်။

“ပန်းချီပညာတွင် ပုံဆွဲခြင်း အတတ်သည် အဓိက မဟုတ်၊ ကြည့်တတ်ခြင်းသာလျှင် အဓိက”

ဗဂျီအောင်စိုးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ခင်မောင်ရင်က ရေးဖူးတာရှိတယ်။

ဗဂျီအောင်စိုး၊ သူဆွဲချင်တာတွေ ဆွဲထားတာပေါ့ လို့ ပြောတဲ့သူတွေလည်း ရှိပါတယ်။ မှန်တယ်၊ သူ ဆွဲချင်တာ ဆွဲတာ။ သူဆွဲတာတွေကို ကောင်းလား မကောင်းလား လို့ မေးရင် အဖြေက ကောင်းတယ်၊ တစ်ခါတစ်ရံ သိပ်ကောင်းတယ်၊ ဘယ်တော့မှ မကောင်းတာ မရှိ လို့ ရေးဖူးပါတယ်။ နောက်မှတ်ချက်က

“ရိုးသားခြင်းသည် အဖိုးမဖြတ်နိုင်သော အမြုတေဖြစ်သည်” ဆိုတဲ့ စကားကို ကိုးကားပါတယ်။

ခင်မောင်ရင်နဲ့ အတူ နှစ်ရှည်လများ နေခဲ့သူ ဖြစ်လို့ ခင်မောင်ရင်တို့၊ ပေါ်ဦးတို့ ရေးသမျှကား အားလုံးနီးပါး မောင်မိုးသူ မြင်ဖူးတယ်။ ဘယ်ကားကို ဘယ်အချိန်မှာ ဘာကြောင့်ရေးဖြစ်သလဲ ဆိုတာလည်း သိနေပါတယ်။ အခုနေတဲ့ အိမ်တံခါးကို ခင်မောင်ရင် ဆေးသုတ်ထားတာ တွေ့တော့ ၂၄ လမ်းက အိမ်သာနံရံမှာ ခင်မောင်ရင် ရေးထားတဲ့ ပုံတူကားလေးကိုလည်း အမှတ်ရမိပါတယ်။ အိမ်သာရဲ့နံရံ အဖြူသားဟာ ထိုက်တန်သလောက် အိုမင်းလာပြီဖြစ်တဲ့အတွက် မြေဝါဖျော့ဖျော့ နေရာတချို့မှာ ရေညှိတွေ တက်နေပါတယ်။ အဲဒီ မူလ အရောင်တွေ ပေါ်မှာ ခင်မောင်ရင်က နှုတ်ခမ်းမွှေး ကားကားနဲ့ သူ့ပုံ ရေးပြီး အဲဒီပုံရဲ့ ခေါင်းပေါ်မှာ သရဖူတစ်ခု ဆွဲပေးထားပါတယ်။ ပြီးမှ အောက်ကစာကြောင်း “Is he a king or clown” လို့ ရေးပါတယ်။ ဒီကောင်ဟာ ဘုရင်ကြီးလား လူပြက်လားပေါ့…။

ခင်မောင်ရင် နောက်ထပ် ကြိုက်တဲ့ ပန်းချီဆရာ တစ်ဦးကတော့ မိုဒီကလရာနီ ဖြစ်ပါတယ်။ မိုဒီကလရာနီရဲ့ အမျိုးသမီးပုံတွေဟာ လက်တံရှည်ရှည်တွေနဲ့ ဖြစ်ပါတယ်။ ခင်မောင်ရင် ရေးရင်လည်း အဲဒီလို လက်တံရှည်ရှည်နဲ့ အမျိုးသမီး ပိန်ပိန်တွေရဲ့ ပုံတူ ရေးလေ့ ရှိပါတယ်။

၂၄ လမ်းထဲ အေအိုင်ခေတ်အလွန် ခင်မောင်ရင် မြောက်ဥက္ကလာပ ရောက်သွားတဲ့အချိန်က စပြီး ဟိုတုန်းကလို ခင်မောင်ရင်နဲ့ အမြဲတမ်း မတွေ့ရတော့ပါဘူး။ တစ်ခါတစ်ရံပဲ တွေ့ရပါတော့တယ်။ ဒီကြားထဲ မောင်မိုးသူက တစ်နေရာကို ရ နှစ်လောက် သွားနေလိုက်ရတော့ ပိုဝေးသွားတာပေါ့။ ဒါပေမဲ့ သူငယ်ချင်းကတော့ သူငယ်ချင်းပါပဲ။ သတိရမြဲ၊ ဆဲမြဲ၊ နှိမ်မြဲပါပဲ။ သူ့အကြောင်းကို စိတ်ကူးချိုချိုက ထင်ပါရဲ့ … စာရေးဆရာ သုံးယောက် စုပြီး ရေးထားတာကို ထုတ်ဖူးသေးတယ်။ စာအုပ် နာမည်က “ခင်မောင်ရင်” ပေါ့လေ။ ရေးသူကတော့ မောင်မိုးသူရယ်၊ ဇော်ဇော်အောင်ရယ်၊ ကိုတာရယ်ပါပဲ။ ခု ဒီဆောင်းပါး ရေးနေတဲ့ အချိန်မှာ ပြန်ကိုးကားဖို့ အဲဒီစာအုပ် မတွေ့မိတော့ဘူး။ မတွေ့ ဘာဖြစ်လဲ … ဘာမှ မဖြစ်ပါဘူး။ ခင်မောင်ရင် အကြောင်းပဲ ခုတွေ့၊ ခုတွေး၊ ခုရှိနေတာတွေ ရေးရုံပေါ့။ ရှင်းနေတာပဲ။ ခင်မောင်ရင်က သူ့တစ်သက်တာမှာ ပေါ်ဦးသက်နဲ့ အတူနေ၊ အတူဆွဲပြီး အင်မတန် ချစ်ခင်စွာ နေခဲ့ဖူးပါတယ်။ ပေါ်ဦး ကွယ်လွန်ပြီးတဲ့ နောက်မှာလည်း ပေါ်ဦးသက် အလည်လာခြင်း ဆိုပြီး တမ်းတမ်းတတ စာရေးပါတယ်။ တစ်နေ့က ခင်မောင်ရင်ဆီ ရောက်တော့ မောင်မိုးသူတို့ နှစ်ယောက်သား ပေါ်ဦးကို လွမ်းပြီး ပေါ်ဦး ဒီထက်မက အသက်ရှည်ရှည် နေထိုက်တဲ့ အကြောင်း လွမ်းလွမ်း ဆွတ်ဆွတ် ပြောဖြစ်ကြပါတယ်။

မောင်မိုးသူ စတွေ့တုန််းက ပန်းချီရေးတဲ့ ခင်မောင်ရင်ဟာ ခု သွားတော့လည်း ပန်းချီရေးနေတာပါပဲ။

ခင်မောင်ရင့် ပန်းချီကားတွေကို နှစ်ခြိုက် စွဲလမ်းပြီး စုဆောင်း သိမ်းဆည်းသူတွေလည်း အများကြီးပါ။ ခင်မောင်ရင်ကို မော်ဒန်ပန်းချီဆရာကြီး ဆိုပြီး သတ်မှတ်ထားသူတွေလည်း ရှိကြပါတယ်။ ခင်မောင်ရင်ကတော့ အဲဒါတွေကို ဘာမှ အမှတ်မထားပါ။ ဂရုလည်း မစိုက်ပါ။

သူဘာလုပ်နေလဲ။ သူ ပန်းချီဆွဲနေပါတယ်။ ခင်မောင်ရင် ပန်းချီဆွဲနေပါတယ်။ ခင်မောင်ရင်က ပန်းချီဆရာ … ။ [ မူရင်း - ၂ဝဝ၉ ဇန်နဝါရီလထုတ် ပန်မဂ္ဂဇင်း၊ စာမျက်နှာ ၃၂ ]...

ဂီတသည် ကျွန်တော့် အနားတွင် ကူးခပ်် နေပါသည်

ဂီတသည် ကျွန်တော့် အနားတွင် ကူးခပ်် နေပါသည်

ဂီတသည် ကျွန်တော့် အနားတွင် ကူးခပ်် နေပါသည် မျိုးဆွေသန်း (ဒီဇိုင်း)၊ မိုးမခ၊ ဇွန် ၁၁၊ ၂၀၁၄

ကျွန်တော် စာ အုပ်ဖတ်နေတာပါ၊ ဒီဇိုင်းလုပ်ပြီးလို့ အပေါ်ထပ်က ထပ်ခိုး ကျဉ်းကျဉ်းလေးထဲမှာ စိတ်ကလေး ကို အကျယ်ချဲ့ပြီး စန့်စန့်လေးကျောခင်းနေတာပါ။ ဒီထပ်ခိုးလေးထဲမှာ ကျွန်တော့် ညီ ကျော်ဇံလှ နေတာ၊ နောက်ဆုံးနှစ် ယဉ်ကျေးမှု တက္ကသိုလ်က ပန်းချီကျောင်းသား၊ အခန်းထဲမှာ ရှုပ်ပွလို့ ပန်ချီကားတွေ ပြည့်လို့၊ သံတိုင်နဲ့ ပြတင်းပေါက် သေးသေးလေးကနေ အပြင်ကို မြင်နေရတာ ဗိုလ်အောင်ကျော်လမ်းက ဟိန္ဒူဘုရားရှိခိုးကျောင်း။ အဲဒီ ဘုရားကျောင်း က ကုလား တာပလာဗုံသံတွေ ဆူညံ နေအောင်တီးနေတယ်၊ သူနောက်ကျောက လမ်း ၄၀ က ထပ်ခိုးလေးထဲကို အဲဒီဗုံသံတွေ ၀င်လာတာပေါ့၊ အဲဒီဗုံသံတွေက ကျွန်တော့်နားမှာ ကူူးခတ်နေတာကို ပြောတာမဟုတ်ပါဘူး။ ကျွန်တော့်ညီ ပန်းချီကျောင်းသားရဲ့ အိပ်ရာဘေးက စာအုပ် တအုပ်ကို လက်လှမ်းမီလို့ ယူဖတ်နေတာ။ သူ နောက်ဆုံးနှစ် စာမေးပွဲ အတွက် တင်သွင်းရတဲ့ကျမ်း..။

အဲဒီစာအုပ်က “ခေတ်သစ် ပန်းချီ ဦးခင်မောင်ရင်၏ လက်ရာများနှင့် အနုပညာ အတွေးအမြင်များ လေ့လာချက်” ဘွဲ့ယူစာတမ်းတဲ့။

ဦးခင်မောင်ရင်၏ ဘဝဖြစ်စဉ်၊ ပန်းချီပညာလေလာသင်ကြားမှု၊ လက်ရာများနှင့်အတွေးအမြင်များ၊ တွေ့ဆုံမေးမြန်းချက်၊ ခေတ်ပြိုင် ပန်းချီပညာရှင်များ၊ အနုပညာ စွမ်းဆောင်ချက်များ ဆိုပြီးအခန်းတွေ ခွဲထားတာတွေ လျှောက်ဖတ်ရင်းနဲ့ ဦးခင်မောင်ရင်ရဲ့ အမေးအဖြေ အခန်း မေးခွန်း ၃၄ မှာ ကျော်ဇံလှက ဆရာဂီတကို ကြိုက်လားလို့ အမေးမှာ ဦးခင်မောင်ရင်ရဲ့ အဖြေက “ဂီတ က ငါအသည်းပေါ့ ကွာ၊ နားထောင်တယ် ဒါပဲ အသည်းလို့ ပြောတာ၊ အသည်းပဲ။ နှစ်ဆယ်လေးနာရီ ဂီတ၊ မီးမလာရင်လည်းဂီတ၊ လာရင်လည်း ဂီတပဲ။ “Music Swan Around Me - ဂီတသည် ကျွန်တော့် ပတ်ဝန်းကျင်မှာ အမြဲပဲ ကူးခတ်နေပါသည်။”

“ဆရာ အဲဒါဘယ်သူ့ စကားလုံးလဲဆရာ ”..။

“ငါ့ စကားပေါ့ဟ..” တဲ့..။

အဲဒီ အမေးအဖြေ (၁၁၃) ခုကို ဖတ်ပြီးတာနဲ့ ချက်ချင်းပဲ စာအုပ်ချပြီး ဆရာဆီသွားဖို့ အောက်ဆင်းလာခဲ့ တာပါပဲ၊ အဲဒီလမ်း၄၀ ထပ်ခိုးက အခန်းကျဉ်းကျဉ်းလေးထဲ မှာပဲ ခတ်သစ်ပန်းချီဆရာကြီး ဦးခင်မောင်ရင်ကို စတွေ့ခဲ့တာပါ။

ဆရာ့ ပန်းချီကား တချပ်ကို ပြပွဲ တခုမှာ တသောင်းကျပ်နဲ့ တကားဝယ်ဖူးတယ်၊ အညိုရောင် ဘုန်းကြီးကျောင်းလေးပါ။

ဆရာ့ကို လူချင်းမတွေ့ဖူးဘူး၊ အခုကျွန်တော့်ညီရဲ့ စာအုပ်ထဲမှာ ဆရာကိုတွေ့လိုက်ရပါပြီ၊ ချက်ချင်းပဲ ကားငှားပြီး စာအုပ်ထဲက လိပ်စာ အတိုင်း ဆရာနေထိုင်ရာ မြောက်ဥက္ကလာပကို ထွက်ခဲ့တယ်၊ ကျွန်တော့် ညီ ကျမ်းစာအုပ်က အကြမ်းဆိုတော့ ပန်းချီဦးခင်မောင်ရင်၏ ဘဝဖြစ်စဉ် အကျဉ်းဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်အောက်မှာ ကွက်လပ်အဖြူကြီးပဲရှိနေသေးတယ်၊ အောက်က စာတန်းကတော့ထိုးထားတယ်။ “တင်ပြ ဓာတ်ပုံ(၁) ခေတ်သစ် ပန်းချီဦးခင်မောင်ရင်၏ပုံ” တဲ့၊ ဓာတ်ပုံ ကပ်ထားတာ မတွေ့ရဘူး၊ ဆရာ ဓာတ်ပုံ နေရာမှာ စက္ကူ အဖြူသားပဲ ရှိနေသေးတယ်။ အဲဒါ.. နောင်တော့လည်း ဆရာနဲ့ တွေ့တွေ့ချင်းရော အခုထိပါ အဲဒီ အတိုင်းဆရာက အဖြူထည် သက်သက်ပါပဲ။

“ဘဝမှာ ဘာ အစွန်းအထင်းမှ မခံဘဲ လွတ်မြောက်နေသူ” ဆိုလို့ အခုထိ တယောက်တည်းတွေ့ဖူးတာ ဆရာ ဦးခင်မောင်ရင်ပါပဲ။

****************************

၁၉၃၈ နိုဝင်ဘာ မြန်မာလို ၁၃၀၀ ပြည့်နှစ်မှာ ဆရာ့ကို သာယာကုန်းရွာ ၊ အင်းတကော် ၊ ပဲခူးတိုင်းမှာ အဖ ဦသန်းမောင်၊ အမိဒေါ်မြသီတို့ကနေ မွေးပြီး မွေးချင်း ၁၀ယောက်မှာ အကြီးဆုံးသား၊ ငယ်စဉ် တနှစ်ခွဲက စပြီး အဖေ၊ အမေ နှင့်မနေရဘဲ ဘဘကြီး၊ ကြီးကြီး တို့ နှင့် ရန်ကုန်မှာနေ၊ စစ်ပြီး ဖေဖေ၊ မေမေတို့ နှင့် ပြန်တွေ့့သော်လည်း မမှတ်မိ။ စစ်ပြီးတော့ T T C ကျောင်းမှာ ၆ တန်း ၊ ရတန်း ကနေ ၁၀ တန်းအထိ ပြည်ဦးလွင် စိန်မိုက်ကယ် ကျောင်းမှာ ကျောင်းအိပ်ကျောင်းစား၊ ၁၀တန်းအောင်ပြီး အင်းယားလမ်းမှာနေ တက္ကသိုလ် နှစ်နှစ်တက်။ တက္ကသိုလ်တက်ပြီး (BOC College) လိပ်ခုံးနောက်ဘက် Engineering College (၄)နှစ်တက်၊ ကျောင်းသား ပန်းချီဆွဲသူများထဲမှ တဦးတည်း ပန်းချီဆက်ဆွဲ။

၁၉၆၀မှာ ပန်းချီ စရေး၊ ဗိသုကာ (၄)နှစ် အောင်မြင်ပြီးနောက် ဦးဘိုကြီး၊ ဦးအောင်ကြီးမြင့် ဦးတင်ထွန်းတို့ စုပေါင်းဖွင်လှစ်ထားတဲ့ “AI” ရုံးခန်းတွင်နေပြီး အလွတ်ဗိသုကာ အလုပ်ကို လုပ်၊ ဗိသုကာ လုပ်ရင်း ပန်းချီဆွဲ။ ၁၉၆၁ မှာ ကြီးကြီး၏ သမီး ဒေါ်စိုးစိုးက ပန်းချီပြပွဲလုပ်ပေး၊ နောက်ပိုင်းအနည်းဆုံး တနှစ်တကြိမ် ပန်းချီဲပြပွဲ များပြုလုပ်ဖြစ် ၊အနုပညာလုပ်ငန်းများအနေဖြင့် ပန်းချီဆရာ အလုပ်အပြင် ရုပ်ရှင်ဒါရိုက်တာ လုပ်ကာ “နှမလက်လျှော့နေလေတော့ ” ရုပ်ရှင်ကားကို ရိုက်ကူးခဲ့။

စာပေ အနေဖြင့် အနုပညာစံ စာအုပ် ကို ဇော်ဇော်အောင်နှင့် အတူတူတွဲထုတ်ဝေခဲ့၊ ဗိသုကာ အနေဖြင့် ယခင် အရှေ့ပါကစ္စတန်၊ ယခု ဘင်္ဂလာဒေ့ရ်ှနိုင်ငံရှိ ဒက္ကားဘူတာရုံ ဒီဇိုင်းသည် ဆရာ လက်ရာ ဖြစ်။ အိမ်များစွာကို ဒီဇိုင်ပုံစံ ထုတ်ရေးဆွဲခဲ့၊ ပုဂံရှိ သဇင်ဟော်တယ်သည် ဆရာ့ ဗိသုကာ လက်ရာဖြစ်။

ဆရာ့ ပုံ သဏ္ဌာန် ကို ဆက် ရေးထားပါတယ်။

ဆရာ ဦခင်မောင်ရင်၏ နေအိမ်သည် သော့မရှိ၊ အခန်းမရှိသော၊ အမိုးအကာ မလုံသော တဲအိုကြီး တလုံးသာဖြစ်ပါသည်၊ ဖရိုဖရဲ ကျူရှင်ခုံများ၊ သံချေးတက် ပေရေနေသော ရေခဲသေတ္တာတလုံး၊ ပျက်စီးနေသော ပန်းချီကားများ၊ ရေးလက်စ ပန်းချီကားများ၊ အိမ်အောက်ကြမ်းပြင်မှ ထိုးထိုးထောင်ထောင် ထွက်နေသော သစ်ပင်ငယ်များ၊ ရှုပ်ပွနေသော စာအုပ်များ ၊ သင်ဖြူးဖျာနှင့် ခြင်ထောင်၊ ခေါင်းအုံး ပတ်လည်မှ အစားအစာ ဘူးများ၊ ဖာတောင်းများ၊ ပုလင်းများ၊ ဆေးလိပ်တိုများသည် ဆရာ၏ အိမ်တွင်းပစ္စည်း များဖြစ်လေသည်။ ဆရာသည် ဘူး အကြီး အသေးတို့ ဖြင့် လက်ဖက်နှင့် အကြော်များကို ထည့်ထားကာ လက်ဖက် အမြဲစားလေ့ရှိသည်၊ ရေခဲသေတ္တာဟောင်း အတွင်းအမြဲ ရှိတတ်သည်မှာ အသီးအနှံ တမျိုးဖြစ်သည်။ ဘီယာကို အလွန်ကြိုက်ကာ စကားပြောလျှင်ဘီယာသောက်လိုက်၊ ဆေးလိပ်သောက်လိုက်ဖြင့် စကားပြောလေ့ရှိသည်။ စားပွဲ အသေးလေးမှာ ခင်းထားသော သတင်းစာ စက္ကူသည် လက်သုပ်ပုဝါဖြစ်သည်။ ပုဆိုးနှင်စွပ်ကျယ်ဖြူကိုသာ အမြဲဝတ်လေ့ရှိသည်။ ပန်းချီရေးသည့် နေရာ၊ အိပ်သည့် နေရာ၊ စားသည့်နေရာနှင့် အပေါ့အပါး သွားသည့် နေရာသည် သိပ်မဝေးလှ။ ဆရာ့ အိမ်သည် ခေတ်မီသော၊ သန့်ရှင်း သပ်ရပ်သော တပည့်များ၊ မိတ်ဆွေများနှင့် စည်ကားနေတတ်သည်။

သစ်သားတုံး ငုတ်တိုင်နှင့် အိမ်တိုင်သည် ပန်းချီရေးသော Stand ပင်ဖြစ်သည်။ ပန်းချီ ရေးရာတွင် ကြမ်းပြင်ပေါ် ရေးရသည်ကို ကြိုက်သည်။ ဆရာ့ အိမ်တွင် ထူးထူးခြားခြား အကာတခုသည် အိပ်သည့်နေရာ၊ ပန်းချီရေးရာ တွင် ခွေးများ၊ ကြောင်များ မတိုးစေရန် ကာထားသည့် ခြောက်ပေ သုံးပေခန့် ပန်းချီကား တချပ်ပင်ဖြစ်သည်။ ဆရာ၏ တနေ့တာ အချိန်သည် ဂီတ နားထောင်ခြင်း၊ စာသင်ခြင်း၊ ဘီယာသောက်ခြင်း၊ ပန်းချီရေးခြင်း တို့သာ အများဆုံး ဖြစ်သည်။ ပန်းချီရေးခြင်းနှင့် အနုပညာ အကြောင်းပြောနေရပါက ဆရာ အတွက် နေ့ည မရှိပါ။ အနုပညာ အကြောင်း ပြောနေချိန်တွင်အရှိန်ရလာပြီး မျက်ရည်များ ကျလာတတ်သည်။

ဆရာ့ စကားပြောဟန်သည် နိမ့်လိုက် မြင့်လိုက် ဂီတ Rhythm တခုကဲ့သိုု့ ရှိပါသည်၊ လက်ဟန် ခြေဟန် အကိုးအကား အထောက်အထားများဖြင့်လည်း ပြောဆိုတတ်ပြီး English စကားလုံးများကိုလည်း ကြားညှပ်သုံးစွဲလေ့ရှိပါသည်။ နှုတ်ခမ်းမွေး ရေးရေးရှိပြီး အရွယ်နှင့်မမျှ ငယ်ရွယ်နုပျိုကာ အသားအရေ စိုပြေသူ တယောက်ဖြစ်ပါသည်။

ယနေ့ထိ အင်္ဂလိပ်စာ ကျူရှင်ပေးကာ စာသင်ပေးလျက်ရှိပြီး ရုပ်ရှင် ဒါရိိုက်တာ၊ ဗိသုကာ၊ စာရေးဆရာ ဘဝများနှင့် ပန်းချီဆွဲသော အနုပညာအလုပ်ကို လုပ်ရင်း လွပ်လပ်သောလူပျိုကြီး ဘဝဖြင့် ယနေ့အသက် ၆၀ ကျော်အထိ ကျန်းမာစွာဖြင့် အောင်စည်ကျော် ကျူရှင်၊ အမှတ် ၁၀၈၊ သန္တာ(၁၁) လမ်း၊ မြောက်ဥက္ကလာပ၊ ရန်ကုန်တွင်နေထိုင်လျက်ရှိပါသည်။

****************************

ဆရာ့ ဓာတ်ပုံကို တွေ့စရာမလိုပါဘူး၊ ဒီလောက်မှာတင် ဆရာ့ကို မြင်ရပါပြီ။ ကျွန်တော့် ညီရေးတဲ့ ဘွဲ့ယူကျမ်းက သူအစ်ကို ဖြစ်တဲ့ ကျွန်တော့် ကိုစပြီး ဒုက္ခပေးလိုက်တာပဲ။ မြောက်ဥက္ကလာ အဝိုင်းကိုရောက်တော့ ကားဆရာက မေးပြီ၊ ဘယ်ရပ်ကွက်လဲတဲ့၊ ဟာ ရပ်ကွက်မပါဘူးဗျ၊ သန္တာ ၁၁လမ်း။ မြောက်ဥက္ကလာက အကျယ်ကြီး သန္တာလမ်းတွေ အများကြီးနေမှာဗျတဲ့၊ ဘယ်မောင်းရမှာလဲ အဲဒါ ဒုက္ခပဲ။ ကဲ ကျူရှင်တွေသိလားဗျာ ဆိုမှ ကျူရှင် ဆိုင်းဘုတ် တခုအောက်မှာ ကျွန်တော့် ကိုချထား ပေးခဲ့တော့တယ်။

စာသင်တာဟာ Performance တခုလို့ ခံယူလို့ ယနေ့ထိ စာသင်ပေးဆဲ ဆိုတဲ့ ဆရာ ဦးခင်မောင်ရင်ကို ကျူရှင်တခု ၀င်မေးလိုက်တယ်။ “အောင်စည်ကျော်” ကျူရှင်မရှိပါဘူး၊ မကြားဘူးပါဘူးတဲ့ဗျာ။ ပန်းချီတွေ ဘာတွေ ဆွဲတယ်လေ ဦးခင်မောင်ရင် ဆိုတာလို့ ပြောတော့ သြော် သိပြီ၊ သိပြီ ဟိုလမ်းအတိုင်း တည့်တည့်ဝင်သွား လမ်းထိပ်က တဲကြီးပဲတဲ့။

တံခါးလည်း ခေါက်စရာမလိုပါဘူး၊ အိမ်ရှင်တို့ လည်း ခေါ်စရာမလိုဘူး။ ကြမ်ပြင်တွေ ကြားက အပင်စိမ်းစိမ်းလေးတွေက ထောင်မတ်လို့၊ အဲဒီအပင်လေးတွေ ရှေ့က လက်တန်း တဖက်ပြုတ်နေတဲ့ ထိုင်ခုံပေါ်မှာ စွပ်ကျယ်နဲ့ ထိုင်နေတာ ဆရာဦးခင်မောင်ရင်ပဲ။ အာလုံးဟာ ကျွန်တော့် ညီ ရေးထားတဲ့ ကျမ်းထဲက အတိုင်း နေသားတကျပါပဲ။

ဆရာ ကျွန်တော်က ကျော်ဇံလှ အစ်ကိုပါ လို့ ပြောရင်းဝင်သွားလိုက်တာပဲ၊ သြော် အေး.. အေး ဒီဇိုင်း လုပ်တဲ့ လူလားဟ တဲ့၊ အေးကောင်းတယ်၊ ကောင်းတယ် ထိုင်ထိုင်ဆိုပြီး ရွှေကြက် ပဲကြီးလှော် ဖောက်လက်စလေးကို ကျွန်တော့် လက်ထိုးပေးလိုက်ပြီး စားဦး ကောင်းတယ်၊ ကောင်းတယ်၊ အခွံတွေ ကို ဟောဒီလို ကြမ်းကြားကနေ ချလိုက်တဲ့။

ဆရာ ကျွန်တော် အခုပဲ ဆရာ့ အကြောင်းရေးထားတဲ့ ကျော်ဇံလှ ရဲ့ ကျမ်းဖတ်လာတာဆိုတော့ အေးအေး၊ အေးအေးဒ ီကောင် ဘာလုပ်နေလဲလို့ မေးပြီး စကားတွေပြောကြတယ်။ တသက်လုံးက ပေါင်းသင်း သိကျွမ်းလာခဲ့တဲ့ လူတွေလိုပဲ၊ အဲဒါလည်း ဆရာက လူတိုင်းကို ချက်ချင်း ရင်းနှီးနေကြပါ။

ကျွန်တော်က ပန်းချီကားတွေ လျှောက်ကြည့်တယ်။ မှောက်ထားတာ၊ ထပ်ထားတာတွေ ကို အကုန်လှန်ပြီး တချပ်ချင်းကြည့်တယ်၊ ဆရာ ဒါကဘာတုန်းလို့ မေးတော့ “ငါလည်းမသိဘူး၊ မသိဘူးလျှောက်ရေးထားတာပဲဟ တဲ့၊ အဲဒါပြောင်းပြန်ကြီး ဒီလိုလှန်ကြည့်၊ ထိန်ပင်တောလေး ရေးထားတာဟ” တဲ့။

အဲဒီတုန်းက ပြောကြတာ ဆရာက အနုပညာအကြောင်း၊ ပေါ်ဦးသက် အကြောင်း၊ သိမ်ကြီးစျေး ရွှေကြက်ပဲကြီးလှော်အကြောင်း၊ မင်းသားကြီး ဂရေ ဂရေရီပက်အကြောင်း ရီဒါဒိုင်ဂျက် စာအုပ်အဟောင်းတွေအကြောင်း၊ ကျွန်တော်မေးတာက အရှေ့ပါကစ္စတန် ဒက္ကားမြို့က ဘာလို့ ပြန်လာတာလဲဆိုတဲ့ အကြောင်းတွေပါ။

“မသိဘူးဟ၊ အဲ့ဒီ ဒက္ကားကို မြန်မာဘောလုံးအသင်းက လာကန်တယ်။ သူတို့ နဲ့ ရောလိုက်နေရင်းက သူတို့လည်း ပြန်မယ်ဆိုရော ငါလည်း ပြန်လိုက်မယ်ဆိုပြီး ပြန်လာတာပဲ။ ဆီးသီး အစိမ်းထုတ်လေး တထုပ်ပဲပါလာတယ်။ အေးအေး အဲဒီ ဇီသီးလေးတွေက ဒီကဇီးသီးနဲ့ မတူဘူးဟ၊ ချွန်ချွန်လေးတွေ နဲ့ စိမ်းစိမ်းလေး ချစ်စရာလေးမို့ ပါဟာ၊ သိပါဘူးကွာ ရုပ်ရှင်ရိုက်ချင်လို့လည်း ပြန်လာတာ၊ မသိဘူး ၊ မသိဘူး..။”

နောက်တော့ လည်း ဆရာ့ အိမ်ကို ခဏခဏ ရောက်ပါတယ်။ ဆရာ့ ပုံရိပ်က ဒီအတိုင်းပဲ လာရင် ကုန်းကုန်းကွကွ နဲ့ ငှက်ပျောသီး သော်လည်းကောင်း မရမ်းပြား သော်လည်းကောင်း၊ ပဲကြီး လှော်သော်လည်းကောင်း တခုခုရှာပြီး ကျွေးတော့တာပဲ။

“ဘီယာ နည်းနည်း သောက်ပါဟ” လည်းရှိတယ်၊ ဘေးကပ်လျက် လက်ဖက်ရည် ဆိုင်ဖွင့်ထားတဲ့ အခေါက်တုန်းက လက်ခုပ်တီး ပြီး လက်ဖက်ရည်မှာ တိုက်တာလည်း သောက်ရဖူးတယ်။ ကက်ဆက်အစုတ်ကြီး ပလေး ခလုတ်ကို သွားကြားထိုးတံညှပ်ပြီး တီးလုံးတွေ ထဖွင့်တာလည်း ကြုံရဖူးတယ်၊ လက်ဖက်ရည်ဆိုင်က ကျွန်တော်နားမလည်နိုင်တဲ့ သီချင်းတွေ ဖွင့်နေတာမို့ နားမငြီးဖူးလား မေးတော့ “မငြီးပါဘူး၊ ငါတောင် ဖွင့်စရာမလိုဘဲ နားထောင်လို့ ရသေးတယ်” တဲ့။

ကျွန်တော်တို့ အနီးတဝိုက်မှာ ဆရာ့ အကြောင်းပြောကြရင် ဆရာရဲ့ “နှမလက်လျှော့နေလေတော့ ” ရုပ်ရှင်ကား အကြောင်း အမြဲပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော်တို့ မမီလိုက်ပါဘူး၊ မကြည့်ဖူးပါဘူး။ မူကွဲ တွေ အမျိုးမျိုးပြောနေကြတဲ့ အထဲ က ပန်းချီဆရာ မောင်ဒီက ရုံထဲမှာ ကြည့်ဖူးတယ်။

မင်းသားက ဂျာနယ်ကျော် မမလေးရဲ့သား ကိုသိန်းတန်က မင်းသား၊ ဇာတ်လမ်းက မင်္ဂလာဆောင် သတို့သား၊ မင်္ဂလာဆောင်ကိုသွားရင်း လမ်းမှာ ၀က်ရူးပြန်လို့ သတို့သား အစားထိုးတဲ့ ဇာတ်၊ မင်းသားက ကန်ဘေးမှာ ထိုင်ပြီး ရေပြင်ကိုကြည့်တော့ ရေ ကို ရိုက်ပြထားတာ ကဒ်မချိန်းဘဲ ၁၅ မိနစ်လောက်ကြာတော့ နောက် က ကြည့် နေတဲ့ လူတွေက ရေမြင်ဖူးတယ်၊ ရေမြင်ဖူးတယ် လို့ အော်ကြသတဲ့၊ တခါ ပဲပြုတ်သည်က လှည်းတန်းကနေ အင်းလျားလမ်းကို ပဲပြုတ်လာရောင်းတဲ့ အခန်းမှာ ပဲပြုတ်သည် နောက်က နေ ကင်မရာလိုက်ပြီး ပဲပြုတ်၊ ပဲပြုတ်နဲ့ ပဲပြုတ်သည် အော်ပြီး လမ်းလျှောက်နေတာ နာရီဝက်လောက် ကဒ်မချိန်းဘဲ ပြတဲ့ အခန်းရောက်တော့ နောက်က လူတွေက ခုံတွေ ဒုန်းဒုန်း ဒုန်းဒုန်း နဲ့ ထုပြီး လမ်းလျှောက်တာ မြင်ဖူးတယ်ကွ၊ လမ်းလျှောက်တာ မြင်ဖူးတယ်ကွနဲ့ အော်ပြန်ရော၊ မနေနိုင်တဲ့ လူတွေက ရုံအပြင်ထွက်မယ်လည်း လုပ်ရော ဆရာဦးခင်မောင်ရင်က ပြီးအောင် ကြည့်ဆိုတဲ့ သဘောမျိုးနဲ့ သော့ခတ်ထားသတဲ့၊ ဆရာ့ ပြန်မေးတော့ မသိဘူး၊ မသိဘူးလို့ ပဲ ဖြေပြန်တယ်။

ဆရာတပည့် ကို အောင်ကျော်ဆန်း အပြောကတော့ ပါကစ္စတန်ကနေ ရုပ်ရှင်မရိုက်ရမှာ စိုးလို့ ပြန်လာတာဟ။ ဆာဂျစ်ယေးရိုက်တဲ့ “ဆလမ်ဘုံဘေ”ဆိုတဲ့ ရုပ်ရှင်ကားကို ကြည့် ပြီး “ငါလည်း ရုပ်ရှင် တကားမှ မရိုက်ဘဲ အသေမခံနိုင်ပေါင်” ဆိုပြီး ပြန်လာတာတဲ့။

(ဦး) ခင်မောင်ရင် ဒါရိုက်တာ အဖြစ် ရိုက်ကူးခဲ့သည့် ရုပ်ရှင် ကြော်ငြာ ဓာတ်ပုံ မျှဝေသူ - မျိုးဆွေသန်း (ဒီဇိုင်း) ကိုအောင်ကျော်ဆန်းတို့ ဆရာပေါ်ဦးသက်ရဲ့ သား ကိုဖိုးဇော်တို့က ဆရာကျောင်းမှာ ကျောင်အိပ် ကျောင်းစား။ “တို့ ည ည ခြင်ထောင်ထဲ က ခြင်တွေ တဖတ်ဖတ်နဲ့ လက်ဖဝါနဲ့ ရိုက်တော့ နားငြီး တယ်ဆိုပြီ သရေဒိုးကွင်းအထုပ်ကြီး ၀ယ်လာပေးတယ်၊ ခြင်တွေ ဒါနဲ့ ပစ် နားမငြီးဘူး” တဲ့။

မြန်မာစာသင်ဖို့ ဆရာဦးသိန်းနိုင် ရောက်မလာလို့ စိတ်ဆိုးရာကနေ ကျောင်းသားတွေ ခေါ်ပြီး လာကွာ မြန်မာစာများ လွယ်ပါတယ်၊ ငါသင်ပေးမယ် လိုက်ဆို “မင်းဝံကပြာ၊ ဧရာကဖွေး” ကို ကိုအောင်ကျော်ဆန်းတို့ သံပြိုင်လိုက်ဆိုပြီးတော့ “မင်းဝံ အစ်စ် ဘလူး၊ ဧရာအစ်စ် ၀ိှုက်” ကိုင်း မလွယ်ဘူးလားတဲ့။

ဆရာ ဦးခင်မောင်ရင်ကို အသက်အများကြီးကွာတော့ ဘာမှ ကျွန်တော်တို့ မသိရပါဘူး၊ အများပြောကြတဲ့ အကြောင်းအရာနဲ့ လက်ရှိ မျက်မြင်ဆရာ ပန်းချီကားတွေ ကပဲ ဆရာကို ပြန်မြင်ရတာပါ။ အဲဒါတွေအားလုံးကပဲ ဆရာရဲ့ အနုပညာပေါ်ထားတဲ့ စိတ်နဲ့ အရာရာ ကို စိတ်ရှင်းရှင်းထားတတ်တာတွေ က အထင်းသား မြင်နေရပါတယ်။ ဆရာကိုယ်တိုင်ရဲ့ အယူအဆကလည်း အနုပညာဆိုတာ လွပ်လပ်စွာနဲ့ မိမိဖန်တီးချင်တာကို ဖန်တီးခြင်းပဲ မဟုတ်လား။ အနုပညာရှင်ဟာ လွပ်လပ်မှုကို အရသာခံရင်း အနုပညာကို ဖန်တီးတယ်၊ လွပ်လပ်မှုမရှိပဲ ချုပ်တည်းမှုတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရရင် ပြောင်မြောက်တဲ့ အနုပညာရှင်ဖြစ်လာမှာမဟုတ်ဘူးတဲ့။

ဆရာဦးခင်မောင်ရင်ဟာ ခေတ်သစ် ပန်းချီဆရာတယောက်ရဲ့ အခက်အခဲတွေကို ရင်ဆိုင်ကျော်ဖြတ်ခဲ့တယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဆရာဟာ အခုချိန်မှာ လွတ်မြောက်အေးချမ်းတဲ့ ဘဝကို ရနေတယ်ဆိုတာ ဆရာ့ ပန်းချီကားတွေ ၊ လက်ရှိ ဆရာ့ လူမှုဘဝထဲမှာ နေထိုင်နေပုံတွေက သက်သေခံနေပါတယ်။

ကျွန်တော့် ညီ စာတမ်းရှင်ကတော့ ဦးခင်မောင်ရင်ဟာ ရဟန်းကိစ္စ ရဟန်းလုပ်မှ ပြီးတဲ့ အယူအဆလို ခေတ်သစ်ပန်းချီမှာ ကြံုတွေ ့ရတဲ့ ပြသနာတွေကို လည်း ခေတ်သစ်ပန်းချီဆရာတို့ ဖြေရှင်းမှ သာ ပြီးပေလိမ့်မယ် လို့ ယူဆကြဟန်တူတယ်။ အဲဒီလို ခေတ်သစ်ပန်းချီ ပြသနာများကို ဖြေရှင်း ဆောင်ရွက်ကြခြင်းပင်လျှင် ခေတ်သစ်ပန်းချီတို့ ၏ အနုပညာလုပ်ရပ်များ ဖြစ်လာတယ်လို့ မြင်တယ် ။

အဲဒီခေတ်သစ် ပန်းချီကို စတင်ခဲ့တဲ့ လူတွေထဲမှာ ဦးခင်မောင်ရင်ဟာ အစောဆုံးလူများထဲက တယောက်ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်၊ ဇာတ်အငြိမ့်တွေမှာ ငယ်ငယ်က အနုပညာ၊ အနုပညာဆိုတာကို ခဏခဏ ကြားဖူးပါတယ်။ အနုပညာဟု ပြောတိုင်း အနုပညာမဟုတ်ဘူး ဆိုတာကို နားလည်ခဲ့ တယ်။ ဒါကြောင့် အနုပညာဆိုတာဘာလဲ၊ “ART ဆိုတာ SHARE” ဖြစ်တယ်၊ အနုပညာဆိုတာ မျှဝေခံစာခြင်း၊ မိမိခံစားချက်ကို သူတပါး မိမိကဲသို့ ခံစားစေလို့ လုပ်သော အလုပ်ဖြစ်တယ်၊ ဒါကြောင့် အနုပညာရှင်ဟာ ကိုယ်ကျိုးမရှိ၊ အများအကျိုး ဆောင်ရွက်ပေသည်ဟု ဆရာဦးခင်မောင်ရင် ယူဆတယ်။ သူတပါးအား မိမိကဲ့သို့ ခံစားစေလိုတဲ့ Sharing လို့ အခိုင်အမာပြောလို့ ဆရာဦးခင်မောင်ရင် ဟာ အများ အကျိုးဆောင်ရွက်လိုသူ တဦဖြစ်တယ်။

ပြီးတော့ ဆရာ ကပုံတူတွေ အရေးများတယ်၊ အဖေပုံ၊ အမေပုံ၊ အောင်မိုးပုံ၊ ကြီးကြီးပုံ၊ မခင်ဝင်းပုံ၊ ရိုစီပုံ၊ နိုင်ငံခြားသား တယောက်ပုံ၊ ကချေသည်ပုံ။ ကျွန်တော်ဖြင့် အိန္ဒြာကျော်ဇင့် ပုံတောင် ရေးထားတာ အများကြီး တွေ့တယ်။ လှလည်း မလှဘူးလို့ ပြောတော့ “မလှရင်လည်း လည်ပင်းမှာ ပတ္တမြားဘယက်ကြီးထည့် ပေးလိုက်မယ်၊ အဲဒါဆို လှရော၊ သိဘူး၊ သိဘူး” တဲ့..။

ပုံတူတွေရေးတာကို ကျွန်တော့် ညီပြောတာ ကဖြင့် အဲဒါ ဆရာက လူတွေ အပေါ် မေတ္တာစိတ် ထားနိုင်အားကြီးလို့ ပုံတူတွေ ရေးတာတဲ့၊ ဒါလည်းဟုတ်သားပဲ။

တခါက ဆရာ့ ညီ ဆရာဝန် ဒေါက်တာခင်မောင်လင်း လာတယ်တဲ့၊ ဆရာ ရေးဆွဲထားတဲ့ ဆရာ့ မိခင်ပုံကို သေသေချာချာကြည့်ပြီး “ဒါအမေ့ပုံလား” လို့ မေတော့ “အေး ဟုတ်တယ်”၊ “ဟင်.. တူလည်း မတူဘူး” ဆိုတော့၊ “မင်းက မတူဘူး ဆိုရင် ဘာလို့ အမေပုံလား မေးရတာလဲ” တဲ့။ ဆရာဦးခင်မောင်ရင်က ပန်းချီပုံတူသည် မတူသည်ကို ရှင်းပြနေမှာ မဟုတ်ဘူး။ ပန်းချီဟာ ရှင်းပြစရာမလို၊ လက်တွေ့ခံစား တွေး သိမှုသာလျှင် သဘောပေါက် နားလည်မည်လို့ တွေးမြင်ထားသူ တယောက်သာဖြစ်တယ်။ နူးညံ့၊ ခက်ခဲ ၊နက်နဲလှတဲ့ ပန်းချီပညာကို ရိုးရိုးန့ ဲရှင်းရှင်းရေးဖွဲ့ခြင်းဟာ အလှတရား တန်ဖိုးကြီး သောအနှစ်သာရလို့ ယူဆသူဖြစ်တယ်။

“Simplicity is Beauty ရိုးသားခြင်းဟာ အလှတရား” ဆိုတဲ့ ဆောင်ပုဒ်ကို လက်ကိုင်ထားပါတယ်။ ဆရာကပြောဖူးတယ် Inspiration လို့ခေါ်တဲ့ စိတ်ပါခြင်း တက်ကြြွခင်းမရှိတဲ့ အနုပညာရှင်ဟာ ဘာမှ လုပ်မရ တဲ့။ အက်ဒီဆင်ကပြောတယ်၊ “ချွေးထွက်ခြင်းက အဓိက၊ Inspiration က ဇီးရိုး” တဲ့။

“အေးပေါ့၊ အက်ဒီဆင်က အနုပညာရှင်မှ မဟုတ်တာ တီထွင်သူပဲ၊ ငါတို့ က အနုပညာရှင်ပဲဟာ ကိုယ့်စိတ်၊ ကိုယ့် ခံစားချက်၊ တက်ကြွမှု ပေါ်မူတည်ပြီး ဖန်တီးသူတွေပဲဟ” တဲ့။ စျာန်ဝင်စားခြင်း မရှိဘဲ မိမိကိုယ်ကို ဒဏ်ခတ်ပြီး အနုပညာကိုဖန်တီးမယ့် သူတွေထဲမှာ ခင်မောင်ရင် မပါ။

ဆရာနဲ့ ကျွန်တော့် ညီကျော်ဇံလှရဲ့ အမေးအဖြေမှာတော့ ဆရာ အဖြေတွေက ကျေနပ်စရာအပြင် ပျော်ရွင်ဖွယ်၊ အံသြဖွယ်ရာတွေ အပြင် လန်းဆန်းသွားရတာတွေ ပါ ပါဝင်ပါတယ်။

မေးခွန်း (၂) - ဆရာရဲ့ လုပ်ရပ်တွေ ကို ကြို တွေးထားတာရှိလား။
အဖြေ - မရှိပါဘူး ဘယ်လိုလုပ်သိမလဲ၊ ရေးမယ် ဟဆို ရေးလိုက်တာပဲ။
မေး - ရှေ့နိမိတ်ကို ကြို မမြင်ဘူးပေါ့။
ဖြေ - “မမြင်ပါဘူး၊ မသိဘူး။ ငါတော့ ပုံဆွဲဦးမယ်ဟေ့၊ အဲဒါ စိတ်ထဲရောက်လို့ ဆွဲလိုက်တာပဲ။
”မေခွန်း (၆) - Artistic Genius ဆိုတာ ဘယ်ပေါ်မှာမူတည်သလဲ။
အဖြေ - “ငါ ကတော့ လုပ်ယူရတဲ့လူ၊ တတ်အောင်သင်ပြီးမှ လုပ်ရတယ်၊ ကိုယ့်ဘာသာ ကိုယ် လေ့လာ ယူရတယ်၊ ပေါ်ဦးသက်တို့ကျတော့ အလို အလျောက်တော်တယ်၊ ပါရမီရှိတယ်၊ တို့မှာက မရှိဘူး၊ နမူနာနဲ့တော့ ပြောလို့ရတယ်၊ ပြောရတာခက်တယ်။
မေးခွန်း (၇) - Expression of Emotion ရှင်းပြပါဦး။
အဖြေ - ဘယ်လိုခံစားချက်နဲ့ ဆွဲတယ် ငါမသိဘူး၊ ရည်းစားလွမ်းလို့လား၊ အမေလွမ်းလို့ လား၊ ဒါတွေ မရှိတော့ဘူး၊ အဲဒါတွေ မရှိတော့ဘူး။ Abstract ပဲ။ (Abstract ဆိုတာ ဦးခင်မောင်ရင်က အဆီအနှစ်တဲ့) သူဟာ သူ ထုတ်ထားတာ ၊ မင်းက ဘယ်လိုပြောမလဲ၊ Abstract ဆိုတာ အဓိပ္ပာယ်မဲ့တာမဟုတ်ဘူး။
မေးခွန်း (၁၂) - Inspiration အကြောင်းရှင်းပြပါဦး။
အဖြေ - တခုကို မြင်ပြီးတော့ ငါ ဒီလိုလုပ်ချင်တယ်၊ အမြင်ပေါ့။ ဂီတဆိုလည်း အကြားပေါ့ ဒါလေး ကြားပြီးတော့ လုပ်ချင်တာ။ အဲဒီ အမြင်အကြားလေးတွေကို တွေးပြီးတော့၊ ကိုယ်က စိတ်ဓာတ် တက်ကြွပြီးတော့ ငါလည်း လုပ်ချင်တယ်၊ သူဒီလို ဖန်တီးထားတာမျိုး ငါလည်း ဖန်တီးချင်တယ်။ အဲဒီတော့ တခါတရံ ဘာလုပ်ရမယ် မှန်းမသိတော့ Inspiration ရအောင် ဒါလေးတွေ ဖတ်၊ ဟိုဟာလေးတွေ လျှောက်ကြည့်လိုက်၊ ကောင်းလိုက်တာ၊ ကြိုက်လိုက်တာ အဲဒီမှာ Inspiriate ဖြစ်သွားတာ။ အဲဒီတော့ Inspiration ဆိုတာ တခုခုကို မြင်ပြီးတော့ သိပြီးတော့ အဲဒါလေးကို သဘောကျပြီး၊ ကြိုက်ပြီးတော့ လုပ်တဲ့ အလုပ်။

မေးခွန်း ( ၁၆ ) - ဆရာ Intuition (ထိုးထွင်းသိမြင်မှု) က ပန်းချီနဲ့ ပတ်သက်ရင် Automatic ဖြစ်တဲ့ သဘောကို ပြောတာလား။
အဖြေ - ကိုယ်ပိုင်ရှိရမယ်လို့ ပြောထားတယ်။ ပြတင်းပေါက်မှာ ထိုင်နေတဲ့ ကောင်ကို ဟေ့ကောင် လိမ့်ကျမယ် ဆင်မြန်မြန်ဆင်းလို့ စိတ်ထဲက ရှိနေလို့ ပြောလိုက်တာ။ သူဘာသာသူ အလိုအလျောက် ပေါ်လာတာ၊ သူဟိုမှာ ထိုင်နေတာ လိမ့်ကျမှာစိုးလို့ ပြောလိုက်တာ၊ ငါပြောတဲ့ စကားက Intuition ရှိလို့ပြောလိုက်တာ၊ Intuition ဆိုတာ Auto ဖြစ်ပြီး လုပ်ယူတာ မဟုတ်ဘူး၊ အတွေအကြံုနဲ့ လည်းဆိုင်တယ်။ Experience များလေ Intuition ကများလေပဲ။ များရမယ်၊ ရှိကိုရှိရမယ်။

မေးခွန်း (၂၀) - ဆရာ Aesthetic (ရသဗေဒဆိုင်ရာ ခံစားမှု)ဆိုတာ ကကော။
အဖြေ - အဲဒါ မင်းဆီမှာ ရှိတယ်၊ မွေးထဲက ရှိတယ်။
မေးခွန်း(၂၂) - စာ သင်တာနဲ့ အနုပညာ ဘယ်လိုပတ်သက် ပါသလဲ။ အဖြေ - စာသင်တာလည်း အနုပညာပါပဲ Teacher က Actor လုပ်ရတယ်။ Actor ဆိုတာ သိလား။
မေး - Performance သဘောမျိုးလား။
အေးဟုတ်တယ် Performance လုပ်ရတာ၊ ဟေ့ကောင်.. ဟင်း ဟင်း ဘာညာ ကြောက်သွားအောင်၊ ကိုယ်ဖြစ်ချင်တာဖြစ်အောင်၊ ပြောရတာကိုယ်က မဟုတ်ဘဲနဲ့ လုပ်ပြရတာ။
မေးခွန်း (၂၆) - ဆရာ့ ရုပ်ရှင် အကြောင်းလည်း ပြောပြပါဦး။
အဖြေ - အင်း.. နှစ်ကား ရိုက်ဖူးတယ်၊ ငါ ပထမ ကား အပြီး နှစ်နှစ် လောက်ကြာတော့ ရုပ်ရှင် တကား ထပ်ရိုက်ဖို့ ကြိုးစားတယ်၊ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ကိုနေဝင်း (ကောလိပ်ဂျင်) တို့ကို တကား ကူရိုက်ပေးရတယ်။
မေး - ဆရာ ရိုက်တဲ့ ကားက “နှမလက်လျှော့ နေလေတော့နော်”။
ဖြေ - အင်း..။
မေး - ရုပ်ရှင်နဲ့ ပန်းချီ ဘယ်လို ပတ်သက်နေလဲ။
ဖြေ - ငါက ဇာတ်လမ်းတွေ ဘာတွေနားမလည်ဘူး။ Compose လုပ်ချင်တာ။ သိပ်လှတာ အဲဒီစကား၊ ဘာလာလာ အဲဒါပဲ၊ ငါရိုက်ချင်တယ်ဆိုတာ ဓာတ်ပုံရိုက်ချင်တာ အဲဒါ အဓိကပဲ၊ သိသွားတယ်။
မေးခွန်း (၃၀) - အဲဒီကားရိုက်တော့ စိတ်ချမ်းသာမှုရလား။
အဖြေ - ရတာပေါ့၊ ဘာလို့မရရမှာ တုန်း၊ တနှစ်နေရတယ်။ တနှစ် အကြွေးကျေတယ်။
မေး - အဲဒီအထဲမှာ ပန်းချီ အမြင်နဲ့ ဆရာ ဘယ်လိုမြင်လဲ။
ဖြေ - ဓာတ်ပုံတွေ Composition တွေဘယ်နားက ထားရမလဲ၊ အဲဒါ Frame ထဲမှာ ဘယ်လိုမြင်လည်းဆိုတော့ အမည်း၊ အလင်း ၊အမှောင်၊ သိပ်ကောင်းတဲ့ Photography တကယ်ကိုကောင်း။
မေးခွန်း(၃၂) - ဆရာ ဘာလို့ဆက်မလုပ်တာလဲ။
အဖြေ - မလုပ်နိုင်တော့ ဘူးလေ၊ နောက်တကားက ကိုနေဝင်း(ကောလိပ်ဂျင်)တို့ ထုတ်တဲ့ ကား။ နှမလက်လျှော့ အတွက် ကိုယ်မှာရှိတဲ့ပိုက်ဆံနဲ့ ဟိုကောင်ဆီကချေး၊ ဒီကောင်ဆီကချေး၊ အဲလိုလုပ်တာ၊ ကိုယ်ဟာကိုယ် ထလုပ်တာ၊ ဟိုဟာက သူများလုပ်ပေးတာက ပိုက်ဆံရတယ်။ ပြီးပြီ။ ပြီးတော့ နောက်ထပ်ရိုက်ဖို့ ကြိုးစားတယ်။ မဖြစ်လာဘူး၊ သိဘူး၊ ပြောချင်တော့ ဘူး။

မေး - ဆရာ Modern Art ရဲ့သဘောထား Autitude ဘယ်လိုရှိမလဲ။
ဖြေ - ပစ္စည်းတခုကို ရိုးရိုးမြင်ရတာ မကျေနပ်လို့ ထူဆန်းသော ပန်းချီဆရာရဲ့ အမြင်တခုနဲ့ အမြင်ကိုသိလိုက်လို့ အရသာခံတာ။
မေး - Modern Art ဆိုတာ အရာရာအားလုံးက လွတ်မြောက်နေတဲ့ အရာလို့ တချို့ကဆိုတယ်။
ဖြေ - မကြိုက်ဘူး၊ အဲဒီ စကားမကြိုက်ဘူး။
မေး - အဲဒါဆို Modern Art တို့ နိုင်ငံရေးတို့ စီးပွားရေး၊ သိပ္ပံ စတဲ့ သဘောတရားတွေနဲ့ ဆက်စပ်နေတယ်လို့ ဆရာဆိုလိုပါသလား။
ဖြေ - ဟင်အင်.. မဆက်စပ်ဘူး။
မေး - အဲဒါတွေနဲ့ လည်း လွတ်မြောက်နေတယ်ပေါ့။
ဖြေ - အင်း လွတ်မြောက်နေတယ်။ အမြင်ပဲ။ ဘာနဲ့မှမဆိုင်ဘူး။ အမြင်သက်သက်ပဲ၊ မျက်စိနဲ့ အရသာခံချင်တာကို ရသခံပေးတာ။ လုပ်ပေးတာ၊ ဒါပဲနေမှာပါ။
မေးခွန်း(၅၀) - တချို့ကလည်း Modern ပန်းချီဆရာ တယောက်နဲ့ တယောက် လွတ်လပ်တာချင်း မတူကြဘူးတဲ့။
အဖြေ - ဟင် ဘယ်လိုလုပ် တူမလဲ၊ တူလို့မရဘူး၊ Personal ခေါ်တယ်။ လူရဲ့ အကြိုက်၊ မင်းက ဘယ်လိုကြီးထွားလာတာတုန်း၊ မင်းက ဘယ်သူ့အဖေ၊ မင်းအဖေက ဘယ်သူ၊ မင်း ဘယ်မှာနေ၊ မင်းဘယ်လို ပညာသင်တာကတင် မတူတော့ဘူးလေ။ ပန်းချီလိုသိဖို့ က အဓိက၊ သိပြီးတော့ လက်ကမလိုက်နိုင်ဘူး၊ မလုပ်တတ်ဘူး၊ အဲဒါက တကဏ္ဍ။

အဝတ်စတခုကို အနီရောင်ဆိုးပေးစမ်းပါ။ ဆိုးပြီး မင်းဘာသာ ချိတ်ထားလိုက်၊ ပြီးပြီလေ။ မင်းဘာသာအနီဆိုပြီး နာမည်ပေးထားလိုက်၊ အဲဒီကျတော့ ဘာတုန်းမေးတော့ ဘာမှလည်းမဟုတ်ဘူး၊ အဲတော့ နှစ်မျိုးပဲကျန်တော့ တယ်။ Representative နဲ့ Non Representative အချုပ်ပဲ။ Modern Art လို့မင်းကပြောတာ၊ Representative က ပုလင်းတခုဖြစ်ချင်ဖြစ်မယ်၊ မီးခြစ်တခုဖြစ်ချင်ဖြစ်မယ်။ နောက် တခုက ဘာမှမဟုတ်ဘူး၊ လောကမှာမရှိတဲ့ ပစ္စည်း၊ ဒါပဲ ဒီနှစ်မျိုးပဲရှိတယ်။

အဲတော့ ပုလင်းဖြစ်လို့ Modern မဟုတ်ဘူးလို့ မင်းမပြောနဲ့ ဟုတ်ချင်လည်းဟုတ်မယ်၊ မသိဘူး။ နောက်တခုက Line and Colour မင်းဘာသာ မင်းTexture ထည့်ချင်ထည့် မထည့်ချင်နေ၊ Line and Colour လုပ်ခြင်းအားဖြင့် Texture သူ့ဘာသာပါ လာလိမ့်မယ်။ ဒီပစ္စည်းတွေ နဲ့ ဖန်းတီးတာ မင်းရဲ့Elements of Design ပဲ၊ အချုပ်က ဒါပဲ၊ Point လည်းပါတယ် Line လည်းပါတယ်။ Hermony လုပ်မလား၊ Contrast လုပ်မလား နှစ်မျိုးပဲရှိတယ်။ ဒါတွေသိပြီးတော့ မင်းလျှောက်လုပ်နေရင်လည်း မကောင်းဘူး။ မသဲဘဲနဲ့ လုပ်တော့ မှ သူဘာသာသူဖြစ်လာတာ၊ ငါက အသိကောင်ကြီးဆိုပြီး လျှောက်မလုပ်နဲ့၊ ငါကအသိကောင်ကြီးဆို မင်းဟာကြီးက မကောင်းတော့ဘူးလေ၊ မသိဘဲနဲ့လုပ်တာကောင်းတယ်၊

မသိဘဲနဲ့ဆိုဘာမှ မသိဘူး ဟေ့ ဆိုတော့ လည်း မဖြစ်သေးဘူး၊ သိသင့်တာတော့ သိထားရမယ်။ သိတာလေးကို မေးပြီးတော့ လုပ်ချင်တာလုပ် Intangible စကာလုံးမှတ်၊ Modern ဆိုတဲ့ စကားသုံးစရာ မလိုတော့ ဘူး၊ မရှိတော ့ဘူး၊ Post Modern တဲ့ ၊ Pre War ဆိုတာ စစ်မဖြစ်ခင်က Post War ဆိုတာ စစ်ဖြစ်ပြီးက၊ ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်မတိုင်ခင် Pre War Pre လို့ခေါ်တယ်။ စစ်ကြီးပြီးတော့ Post War ၊ အဲဒီတော့ Post Modern, Modern ပြီးသွားပြီးပြီ။

အဲဒီမေးခွန်းတွေကို ဖြေနေမယ့် ဆရာ့ပုံကိုမြင်ကြည့်လို့ရပါတယ်။ ဆရာ ဆေးပေါ့လိပ် ဖွာလိုက်၊ မျက်လုံးကြီးပြူးလိုက်နဲ့ ပလေကပ် ပုဆိုးအပြာရောင်ပေါ်ကျလာတဲ့ ဆေးလိပ်ပြာတွေကို ခါချလိုက်နဲ့ပေါ့။

Single ကဆရာသဘောနဲ့ နေတာပေါ့ Single Life ကိုကြိုက်တယ်ပေါ့ လို့ ဆက်မေးတော့ “ကြိုက်တယ်မိန်းမ မရတာ၊ ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် ကံကောင်းတယ်” တဲ့..။
ဘာသာတရားနဲ့ပတ်သက်လို့ ကျတော့ “ဗုဒ္မဘာသာပဲ၊ ဒါပဲ အမှားတခုမှမရှိဘူး၊ ဒါပဲပြီးရော၊ ဒီလောက် ကောင်းတာလောကမှာ မရှိဘူး” တဲ့။

တကယ့် ဆရာခေတ်ပြိုင်တွေ ဘယ်သူချရေးရမှာလဲ ဆိုတော့ “ပေါ်ဦးသက်” ဒါပဲ တဲ့။

ဂီတကျတော့ “ဗီသိုဗင်၊ ချက်ကော့စကီး အကုန်ကြိုက်၊ ဂီတဆို အကုန်ကြိုက်တာပဲ၊ ငါ့စာထဲမှာ ဂီတအမြဲပါနေတာပဲ”။

အခုခေတ်ပုံစံထဲကရော “ထူးအိမ်သင် အမြဲကြိုက်၊ ဟေမာနေဝင်း၊ ခင်မောင်တိုး”။ ဆရာ ဟေမာနေဝင်းက ဆရာထိန်းခဲ့ရလို့ မဟုတ်လားဆိုတော့ “ဟုတ်ပေါင်” တဲ့ အသံကောင်းလို့ ကြိုက်တာတဲ့။ ခင်ဝမ်းကော မကြိုက်ဘူးလား ဆိုတော့ “ခင်ဝမ်းတယောက်မှလွဲ၊ ခင်းဝမ်းမှ အပ အကုန်ကြိုက်၏” တဲ့။

ဆရာ ဘာ Instrument တီးခတ်တတ်သလဲ ဆိုတော့ စန္ဒယား နှိပ်၊ ဒါပဲ။
ကျော်ဇံလှက ဆရာ ကို ဆက်မေးထားတယ်။
မေး - ဆရာ ခံစားတဲ့ အရောင်တွေ သိချင်ပါတယ်။
“ငါက Contrast အစိမ်း၊ အနီ၊ အဲဒီ ဆန့်ကျင်ဘက်က ငါ ပတ်ဝန်းကျင်မှာ အမြဲရှိနေတယ်။ ပတ်ဝန်းကျင်မှာ သိပ်လှတဲ့ အစိမ်းတွေကို ကြည့်စမ်း၊ အဲဒီနှစ်ခုက ငါ့မှာ…။
မေး - ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ပန်းချီ ဘယ်လို ဆက်နွယ်မှုရှိပါသလဲ။
ဖြေ - “ပုဂံတမြို့လုံးလည်း Museum ကြီးပါ၊ အဲဒါ မှတ်ထား၊ ဒါလေးပဲ။
မေး - Time and Space အကြောင်းလေးလည်း ရှင်းပြပါ။

ဖြေ - လောကမှာTime and Space ပဲ ရှိတယ်၊ တချို့ကလည်းTime က အရင်လာတယ်၊ Space က အရင်လာတယ် ငြင်းကြတယ်။ ဘယ်သူပြီးမှ ဘယ်သူလာလာ နောက်ဆုံးတော့ လည်း ဘာမှ မဟုတ်ဘူး။ နှစ်ခုစလုံးကပြိုင်တူပဲ၊ Time ပြောင်းတိုင်း Space က ပြောင်းသွားတယ်။ Space ပြောင်းတိုင်း Time ကပြောင်းသွားတယ်။ ဒါလေးပဲ။ လူတွေက ကိုယ့်ကိုယ်ကို အထင်ကြီးအောင် ပြောသောစကားများသာလျှင် ဖြစ်တယ်လို့ပဲ့ ငါယူဆလိုက်တော့ တယ်။
မေး - ဆရာ့ ဆီမှာ ပန်းချီပညာသင်ချင်တယ်ဆိုရင်ကော။
ဖြေ - ပန်းချီက သင်လို့မရဘူး၊ ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် ဆွဲ။
မေး - ပန်းချိီဆရာ တယောက်အတွက် ပုဂ္ဂလိက တန်ဖိုးဆိုတာ..။
ဖြေ - ပြောပြော၊ မင်းပြော..။

သူ့ရဲ့ အဆိုကတော့ -- ဗမာပြည် ခေတ်သစ် ပန်းချီကို အစောဆုံးလုပ်ခဲ့ ကြတဲ့ ပန်းချီဆရာတွေက သူတိ့ု တစိုက်က်မတ်မတ် လုပ်ခဲ့ ကြတဲ့ ခေတ်သစ် ပန်းချီ ပြဿနာကို လူသိထင်ရှား ရှင်းလေ့ မရှိဘူးတဲ့။ ပုဂ္ဂလိက တန်ဖိုးဟာ ခေတ်သစ်ပန်းချီရဲ့ ထင်ရှားတဲ့ ၀ိသေသ လက္ခဏာ တရပ်ဖြစ်တယ်လို့ စွဲစွဲ မြဲမြဲ ယုံကြည်ကြဟန်တူတယ်တဲ့။

အဲဒီပုဂ္ဂလိက တန်ဖိုးဆိုတဲ့ ကိစ္စကို ပယ်ဖျက်လိုက်ပါတယ်၊ သူဟာသူ ပုဂ္ဂလိ က တန်ဖိုး နာမည်ပေးတာကို မကြိုက်ဘူး။

ငါ့ဘာသာ မကြိုက်တာနော်၊ ကြိုက်ရင်လည်း ကြိုက်ကြမှာပေါ့။ ငါမှမကြိုက်တာ၊ ရှင်းပြနေစရာ မလိုဘူး၊ ဟုတ်တယ်၊ ရှင်းနေရရင် ပန်းချီ မဟုတ်ဘူး၊ ပန်းချီဆိုတာကြည့်၊ ကြည့် ပြီးရင်သိ၊ မသိရင် မသိနဲ့ ဒါပဲ။

မေး - ဆရာ ယဉ်ကျေးမှုတို့ အနုပညာတို့ တိုးတက်ဖို့ ပန်းချီဆရာအနေနဲ့ ဘယ်ကဏ္ဍမှာ ရှိသလဲ။ ဖြေ - ပုံဆွဲတဲ့ ကဏ္ဍမှာ၊ ဟဲ.. ဟဲ..။ ပုဂံ ခေတ်မှာ လုပ်ခဲ့ကြတယ်လေ၊ ပုဂံခေတ် လောက်ထွန်းကားခဲ့တဲ့ ပန်းချီခေတ်မရှိတော့ဘူး။ ပုဂံ ခေတ်ထက် ဘယ်ခေတ်မှ မသာဘူး၊ ပုဂံ ခေတ်ပန်းချီလောက် ကောင်းတာ။ တကယ်မြန်မာပန်းချီ မင်းမှတ်ထား။

မေး - ဆရာ စောစောက စကားကို ပြန်ဆက်ရအောင် Non Realism ဆိုတဲ့ ကိစ္စ။

ဖြေ - Non Realism မပြောဘူး၊ အဲဒါလက်မခံဘူး၊ Representative နဲ့ Non Representative နှစ်ခုပဲရှိတယ်။ ငါပြောချင်တာ Line မှာ ဘာတွေရှိမတုန်း၊ တိုတာတွေရှိမယ်၊ ရှည်တာ ရှိမယ်၊ ဖြောင့် တာ ကောက်တာ ရှိတယ်၊ ထူတာရှိတယ်၊ ပါးတာရှိတယ်။ အရောင်နှစ်ခုတွေ့လိုက်ရင် နှစ်ခုဖြစ်တယ်။ အသေးဆုံးပဲ၊ ဒီထက်သေးအောင် ဘယ်သူမှ မဆွဲနိုင်ဘူး၊ အဓိကLine ပဲ ဒါ မြန်မာပဲ။ အောင်စိုးက ပြောတယ်၊ ကောက်ကြောင်း ဆိုတာ အောင်စိုးက နာမည်ပေးသွားတာ။
မေး - ဆရာ ရှုခင်းတွေ အရေးများသလား၊ ရေးလား။
ဖြေ - ရေးတယ်၊ အရေးမများဘူး၊ ဒါပေမဲ့ ငါက ဘာကို စူးစမ်းနေတာလဲ ဆိုတော့ ဟိုမိုးကုပ်စက်ဝိုင်းကို ဖြုတ်ချင်တာ အဲဒီမိုးကုတ်စက်ဝိုင်း ကြီးပါလာတာ စိတ်ညစ်တယ်၊ အဲဒါဖြုတ်ချင်တာကြာလှပြီ။ ဖြုတ်ပြီးတော့ ငါဒီလိုကြည့်တော့ မိုးကုတ်စက်ဝိုင်းမပါဘူး၊ ဟိုလိုကြည့်တော့ ပါတယ်၊ ဟိုနားမှှာ မိုးကုတ်စက်ဝိုင်း၊ မင်းသိလား၊ ဘာလိို့ု ဖြုတ်ချင်တာလဲ၊ မမေးနဲ့ ဖြုတ်ချင်လို့ဖြုတ်တာ၊ ဘာအကြောင်းမှမရှိဘူး။ ဒါပေမဲ့ အမြဲပါနေတယ်။ ဒါလေးပဲ ခံနေရတယ်။ ဒါငါ့ ပြသနာ၊ ငါ့ ပြသနာ ဖြုတ်လို့လည်းရမှာ မဟုတ်ဘူး။
မေး - ဂီတနဲ့ပတ်သက်လို့ ဗမာပြည်ဂီတကို ဘယ်လိုမြင်လဲ။
ဖြေ - ဗမာပြည်ဂီတ - အခုခေတ်ပြောတာမဟုတ်ဘူး - မြန်မာ ဂီတ သိပ်ကောင်းလှတယ်၊ ကမ္ဘာ အမွှမ်းတင်ပြီးသား၊ ဆိုင်းတွေ အကုန်ကောင်းတယ်၊ အသည်း ထဲဝင်လာတယ်၊ နတ်ဆိုင်း။
မေး - နတ်ဆိုင်းသံကို သဘောကျလား။
ဖြေ - ကျတယ်။
မေး - နိုင်ငံခြား ပန်းချီဆရာတွေထဲက ဘယ်သူ့ကို သဘောကျလဲ။
ဖြေ - အကုန်လုံးပဲ၊ အကုန်ကြိုက်တာ၊ လီဒိုနာဒိုဒါဗင်ချီက စပြောမလား အများကြီးပဲ၊ ခေတ်သစ်တွေ လည်း အများကြီးပဲပေါ့လေ၊ ဒီကိုနီး၊ မိုဒီလီယာနီ၊ ကိုယ်ဘာသာ ရူးပြီးတော့ မိုဒီနီယာနီ့ ပုံတွေဆွဲ၊ လည်ပင်းရှည်ရှည်ကြီးတွေနဲ့။
မေး - အခု ဗမာပြည်က ပန်းချီဆရာတွေ ဘယ်သူကို ဆရာမျက်စိထဲ မြင်ထားလဲ။ ဖြေ - အကုန်မြင်တာ၊ ဘယ်သိမှမသိတာ၊ ဦးလွန်းကြွယ်သိတယ်လေ။
မေး - နောက်ကော..။
ဖြေ - လူကြီးထဲက ဒီတယောက်ပဲ ကျန်တော့တယ်၊ အကုန်သေကုန်ပြီလေ၊ လူငယ်တွေ ထဲ က ကျော်ဇံလှပေါ့ကွာ၊ ဒါပဲ ဟဲဟဲ။ ခင်ဝမ်း သိတယ်၊ ခင်ဝမ်းက ငါ စိတ်အညစ်ဆုံး လူတယောက်၊ မုတ်သုံသိတယ်။ ဒါပေမဲ့ ငါအကြိုက်ဆုံးသူက မိုးကုတ်က..။
မေး - ဆရာ အခုချိန် ပေါ်ဦးသက်ဘယ်ရောက်နေလောက်ပြီလဲ။
ဖြေ - ရန်ကုန်ပြန်လာမယ်တဲ့၊ ငါမသေခင် ငါနဲ့တွေဦးမှာ။
မေး - ပေါ်ဦးသက်နဲ့ ဘာလုပ်ကြမှာ တုန်း။
ဖြေ - သိဘူးလေ၊ သူပြောတာပဲ။
မေး - ဆရာ ပေါ်ဦးသက်က ဆုံးပြီးပဲ၊ ဘာလုပ်ချင်လို့ တုန်း။
ဖြေ - သိဘူး၊ မသေခင် ငါနဲ့တွေဦးမှာ ပါဆို။
မေး - ဆရာတိ့ ုပေါ်ဦးသက်တို့နဲ့ ၂၄ လမ်းမှာ နေတဲ့ကာလနဲ့ ဆရာ လက်ရှိဘဝ ဘာကွာလဲ။
ဖြေ - ဟိုးတုန်းက လွပ်လပ်တယ်၊ ပိုက်ဆံလေး နည်းနည်းလေးရပြီးတော့ အများကြီးရတယ်။ အခုပိုက်ဆံ အများကြီးရပြီးတော့ နည်းနည်းလေးရတယ်။ အဲဒါ စီးပွားရေး။ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျတော့ ဟိုတုန်းက ပျော်တယ် Stuggle လုပ်ရတာ ပိုပျော်တယ်၊ ငါအခု Stuggle လုပ်စရာ မလိုတော့ဘူး။
မေး - ဆရာပြင်ဦးလွင်က လွပ်လပ်ရေးကျောက်တိုင်က ဆရာ့ဒီဇိုင်းဆို။
ဖြေ - ဟုတ်ဘူး၊ ဘိုကြီး။
ဖြေ - ရှေ့လျှောက် ဆရာရေးမယ့် ပန်းချီတွေ က မြန်မာမှုနဲ့ ဆက်စပ်ဦးမလား။
ဖြေ - သိဘူး၊ ပါချင်လည်းပါမယ်၊ မပါချင်လည်း မပါဘူး။ မြန်မာမှုကတော့ စိတ်ထဲ၊ အသည်းထဲမှာ အမြဲရှိတယ်။

ဆရာဦးခင်မောင်ရင်က မြန်မာ့ ယဉ်ကျေးမှု အဆင့်အတန်း အောက်တန်းမကျခဲ့တာကို သိသာထင်ရှားစေချင်တယ်။ ကမ္ဘာ မှာ မြန်မာအနုပညာလကို တင့်တယ်စေချင်တယ်။ မြန်မာတို့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင်အနုပညာကို ပြည်ပ လွှမ်းမိုးမှု အောက်ရောက်သွားမှာ စိုးရိမ်သူ တယောက်ဖြစ်တယ်။ မြန်မာတို့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင်အနုပညာကို ကိုယ်ပိုင် အနုပညာ အရိပ်အာဝါသအောက်တွင်ရှိရမည်မှာ အနုပညာရှင်တို့ရဲ့ တာဝန်လို့ ခံယူထားတယ်။ ပြည်ပ လွှမ်းမိုးမှု အနည်းနှင့်အများရှိတာကို လက်ခံ၊ ထိုဒဏ်ကို ဖောက်ထွင်း ကျော်လွှားပြီး မိမိတို့ရဲ့ ကိုယ်ပို်င်စွမ်းအင် ဖော်ထုတ်ချင်စိတ်ရှိတာကို စွပ်ကျယ် အဖြူဝတ်ထားတဲ့ ခန္မာကိုယ်ထဲက နှလုံးသားထဲမှာ ရှိနေတာကို ဆရာ့ကို ခဏ စကားပြောကြည့်တာနဲ့ မြင်လို့ ရမှာမဟုတ်ဘူးပေါ့။ ဆရာက လည်း ပါးစပ်က သိဘူး၊သိပါဘူး၊ ဟာ.. ရှုပ်လွန်းလို့ပဲ အမြဲပြောနေတာကိုး။

ဂီတကျတော့လည်း ဆရာက အကုန် နားထောင်တယ်။ မြန်မာ့ဂီတ ဘယ်သူတွေ သိထားတုန်း မေးတော့ မြို့မငြိမ်း၊ ရွှေတိုင်ညွန့်၊ ရွှေပြည်အေး၊ အဲဒါဂရိတ်တွေပဲတဲ့။

ဆရာ ဘယ်သီချင်းတွေကြိုက်လဲ။ “စိန်ဝေလျှံ၊ (ရေးတဲ့သူနာမည်)။ နောက်ပိုင်းကတော့ ဘယ်သူတွေ ရေးတာသိလည်းဆိုတော့ ထူးအိမ်သင်ရေးတာသိတာပေါ့၊ ထူးအိမ်သင်ကြိုက်လား၊ ကြိုက်ပါ့။

ကြံုရင် ဘာပြောလိုက်ရဦးမလဲဆရာ။ ဆံပင်တိုတာနဲ့ ရှည်တာကို ပြဿနာလုပ်မနေနဲ့ လို့၊ နှလုံးသားအိမ်ကို ဓားနဲ့ မမွှန်းနဲ့ လို့..။
ဆရာ လေးဖြူတို့ ဇော်ဝင်းထွဋ် တို့ရော။ ဇော်ဝင်ထွဋ် သိပ်ကြိုက်၊ လေးဖြူက ဘယ်သူတုန်း၊ အဆိုတော်ပဲ၊ အေး.. ကြိုက်မှာ ပေါ့..။
ဆရာ လွတ်လွတ်လပ်လပ် ပန်းချီကားတွေ ရေးတာမျိုး၊ သူများတွေ ကို လည်းဖြစ်စေချင်တဲ့ ဆန္ဒမရှိဘူးလား။
ဖြစ်စေချင်တဲ့ ဆန္ဒပဲ ရှိတယ်၊ မဖြစ်စေချင်တဲ့ ဆန္ဒမရှိဘူး၊ လုပ်စေချင်တာပဲ၊ ကိုယ်လုပ်ချင်တာကို လုပ်လိုက်စမ်းပါ၊ ငါလည်း ကိုယ်လုပ်ချင်တာလုပ်တာ၊ အဲဒါအဓိကပဲ။
ဆရာ ခေတ်မီခြင်း မမီခြင်းဟာ ဘာနဲ့ဆိုင်တုန်း။
အသိနဲ့ အသိနဲ့…။ ရှေးတုန်းက ဟာတွေ မသိလို့ ခေတ်မမီတာ၊ ရှေးတုန်းက ဟာတွေ သိရင် ခေတ်မှီတယ်၊ ပြန်ပြောမယ် ရှေးတုန်းက ဟာတွေ သိအောင်လုပ်ရမယ်။ ရှေးတုန်းက ဘယ်လို ဘယ်လို ဖြစ်ဘာတယ်၊ ဒီ ကိစ္စဘယ်လိုဖြစ်လာတာသိရမယ်၊ သိရရင်ခေတ်မီမယ်၊ မသိရင်ခေတ်မမှီဘူး။
အဲဒါဆို အသစ်သစ်တွေ ဖန်တီးဖို့ အဟောင်းအဟောင်းတွေ သိဖို့ လိုတယ်ပေါ့။
သိပ်မှန်ပေါ့၊ မသိလို့မရဘူး။
Intuition, Inspiration, Imagination ဒီသုံးခုက ကိုယ်ပိုင်ရှိရမယ်။ Creation ဖြစ်ဖို့ Inspiration ရှိဖိုလိုတယ်၊ Inspirationရှိရင် Automation ဖြစ်သွားတယ်၊ ဒီလိုပဲ ခင်မောင်ရင် ယူဆတယ်။
နောက်ဆုံးမေးခွန်း (၁၁၃) က “အဲဒါဆိုပြန်မယ်”..။
ဆရာ အဖြေက “ပြန်နဲ့ ဦး၊သီချင်းတပုဒ်ဆိုပြမယ်၊ ပြီးမှပြန်” တဲ့..။
ဆရာနဲ့ ကျော်ဇံလှတို့ ကြားမှာ ဆရာတို့ နှစ်ယောက်ပဲ နားလည်တဲ့ ဘာသာစကားတွေ နားလည်မှုတွေ ရှိကြပါတယ်။ ကျော်ဇံ လှက တခါတခါ ဆရာ ဆီ ကို သူငယ်ချင်းတွေ၊ ဆရာ ဦးခင်မောင်ရင်ကို တွေ့ကြရင် လူတွေက ကြည်ညိုစိတ်ချစ်ခင်လေးစားစိတ်တွေ ချက်ချင်းဖြစ်သွားတော့ တာပဲ၊ ပြီးရင် ပန်းချီကားတွေ လိုချင်လာကြရော၊ ဆရာကို ဂုဏ်ပြုခြင်တာလည်း ပါတယ် အားပေးချင်တာလည်းပါတယ်။ ကိုယ်တိုင် လိုချင်ကြတာလည်းပါတယ်။ ပြီးရင် ပန်းချီကားတွေယူကြရော ပိုက်ဆံပါတာတွေ လည်းရှိတယ်၊ မပါတာလည်းရှိတယ်။ အဲဒီလို စည်းကမ်းမကျတာကို ကျော်ဇံလှက စိတ်ညစ်လို့ ညည်းတွား ညည်းတွား နေတာကို ခဏခဏ ကြားရတယ်။

အဲဒါ မင်းပြောတဲ့ ဆရာဦးခင်မောင်ရင်ပဲလို့ ပြောရတယ်။ ဆရာ့ သဘောက အဲဒီလိုပဲ၊ လိုချင်ရင် ယူသွားအားလုံးကို ပေးလိုက်မယ်၊ ကျန်တာ စိတ်မဝင်စားပါ။ ဆရာ က ဘယ်ပူလိမ့်မလဲ၊ မျက်စောင်းထိုး ညီမအိမ်က ထမင်းပို့မယ်။ ကျန်းမာရေးဆို ဆရာ့ အပြောအရ ကျော်စိန်ရှိတယ်၊ နေမျိုးရှိတယ်ပေါ့။ ဘယ်သူတွေ ဘယ်လိုလာရှုပ်ရှုပ် ဆရာက ရှင်းပြီးသားပေါ့။

ဓာတ်ပုံမျှဝေသူ - မျိုးဆွေသန်း (ဒီဇိုင်း)
၂၀၀၄ ခုနှစ် သြဂုတ်လလောက်တုန်းက ဆရာရဲ စတုထ္တအကြိမ်မြောက် ပန်းချီပြပွဲ ကို ကျွန်တော်ရယ်၊ ကိုဇော်ထွန်းရယ်က လုပ်ပေးတယ်။ ကင်းဗတ်စ်နဲ့ ဆေးတွေ ပို့ထားပေးတယ်။ ပန်းချီကား ၃၀ မပြည့်နိိုင်ဘူး၊ ပြီးပြီလို့ ထင်လို့ သွားကြည့်လိိုက်ရင် ရှေ့က ရေးထားတဲ့ ကားတွေ ကကုန်ကုန်သွားရင်းနဲ့ ကား ၃၀ ပြည့်အောင် မနည်းတားယူရတယ်။ လိုချင်တယ်လို့ပြော ပေးလိုက်မှာပဲ။ ဒါပေမဲ့ ဆရာ က ဘယ်သူ ဘယ်လိုပုံစံမျိုးနဲ့ ယူသွားတယ်ဆိုတာကို မှတ်မိနေပြန်တယ်။

အဲဒီပန်းချီကားတွေ ပြပွဲ အတွက်သွားယူရင်း တခေါက်က သီချင်းဆိုတဲ့ ဇော်ပိုင်လိုက်လာတယ်။ ဆရာ ကိုတွေ ့တော့ သနားလို့ သနားလို့တဲ့ သူက အနုပညာရှင်ကြီး တယောက် ဒီလိုနေနေရတယ် ဆိုတဲ့ သဘောနဲ့ ပေါ့။ ကျွန်တော်က ပြန်ပြောရတယ်၊ အေးဆရာ ဦးခင်မောင်ရင်ကို သွားသနားတယ် လုပ်မနေနဲ့၊ ဟိုက မင်းပြန်ပြီးတော့ သနားလိုက်ဦးမယ်လို့။

နှစ်နာရီလောက်ကြာပြီး ဆရာအိမ်က ပြန်တော့ ဇော်ပိုင်က ဟုတ်တယ်ဗျို့ ကိုယ်ကမှ သနားစရာဖြစ်သွားပြီ။ ဆရာက တကယ်ကို လွတ်မြောက်နေတာဗျ လို့ဖြစ်သွားရော။

ဆရာဦးခင်မောင်ရင်ကို ဘယ်သူကမှ ဂုဏ်တင်လို့ မရသလို ဘယ်သူကမှလည်း ရှုတ်ချလို့မရပါဘူး၊ ဘယ်သူမှလည်း ဆရာ ဦးခင်မောင်ရင် အနီးနားရောက်အောင် ချဉ်းကပ်၊ ငြိတွယ်လို့မရပါဘူး၊ ဆရာအနားမှာသူပြောသလိုပဲ ဂီတက ပဲ ကူးခတ်နေတာပေါ့။

မနေ့ ကပဲ ကျော်ဇံလှတို့ ဆရာဦးခင်မောင်ရင်ဆီက ပြန်လာကြတယ်။ ဟင်ငါ့လည်းမခေါ်ဘူး၊ ငါလည်း ဆရာ့ ဆီသွားချင်နေတာလို့ပြောတော့၊ ဆရာက မင်းကိုမေးပါတယ်၊ ဘာလုပ်နေလဲဆိုတော့ သူခါတိုင်းလိုပဲ ဒီဇိုင်းတွေ လုပ်နေတာပေါ့ ဆိုတော့ “အရေးမပါတာတွေ လုပ်နေတယ်တဲ့ ”။

ဒကာဆိတ်က သူ့ဝတ္ထု စာအုပ်မျက်နှာဖုံးလုပ်ဖို့ ဆရာဦးခင်မောင်ရင် ပန်းချီကားသွားဝယ်တာ။ ငါးသောင်းပေးခဲ့တယ် ဒီပန်းချီကားပဲတဲ့။ အဖြူရောင်အခံမှာ ဘုန်းကြီးလေးကို ကျောင်းသားလေးက ထီးမိုးထားတဲ့ ပုံ၊ အသားရောင်နေရာမှာ အနက်ခြယ်ထားပြီး သင်္ကန်းက လိမ္မော်၊ ထီးက အနီ၊ အောက်မှာ ခင်မောင်ရင် (ဇီးရိုးဆဲဗင်း) လို့ လက်မှတ်ထိုးထားတယ်။

ဆရာက အိမ်အသစ်နဲ့ ဖြစ်သွားပြီးတဲ့။ သွပ်မိုးကာနဲ့ သူမနေတတ်ဘူးဖြစ်နေတယ်တဲ့၊ ကျန်းမာရေးကောင်းတယ်။ ကျွန်တော်တို့ ဆရာပန်းချီကားကို ကြည့်ပြီး ကြိုက်နေကြတုန်းမှာ ကျော်ဇံလှကမေးတယ်။
“ဆရာဘာလို့ ဒီဘုန်းကြီးလေးကို ဆေးရောင်အနက်နဲ့ ရေးတာတုန်း” လို့မေးတော့
“ငါ့မှာ အသားရောင် ဆေးကုန်လို့ အနက်ရောင်ခြယ်လိုက်တာပေါ့ဟ၊ သူများတွေလို ဖိုက်မန့် (Five Monks)၊ ဆစ်ခ် (Six) မယ်သီလရင် ရေးတတ်ပါဘူး၊ ဝမ်းဘုန်းကြီး၊ ဝမ်းကျောင်းသား၊ ဝမ်း အမ်ဘရဲလား၊ ဝမ်း ခင်မောင်ရင်ပေါ့ဟ..” တဲ့..။
ဟုတ်ပါတယ် ဆရာ၊ ဆရာ ဦးခင်မောင်ရင်ဟာ ONE ဦးခင်မောင်ရင်ပါ။

ဒီဇိုင်း မျိုးဆွေသန်း / ဆရာ ကျောင်း
စာရေးသူ မှတ်ချက် - ၂၀၀၈ ခုနှစ်က မြင်ကွင်းမဂ္ဂဇင်းမှာ လူ၊ မြို့၊ သစ်ပင်၊ လမင်း၊ ကြယ်စင် ဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်အောက်ကနေ (၁၂)ပုဒ် ရေးခဲ့ပါတယ်။ ဗမာ့ ခေတ်သစ် ပန်းချီဆရာ ဦးခင်မောင်ရင် သံသရာခရီးကို ထွက်ခွာသွားခဲ့ပြီဖြစ်လို့ ပြန်တင်ပေးလိုက်ပါတယ်။ တကယ်တော့လည်း ကျွန်တော့် ညီ ကျော်ဇံလှ ရဲ့မေးခွန်းတွေက ကျွန်တော်တို့ သိချင်တာတွေ ဖြစ်နေတော့၊ သူကောင်းလို့ပဲ ပြောရတော့မယ်၊ ဒါ့အပြင်အဲဒီကာလက ကျော်ဇံနဲ့ ကိုအောင်ကျော်ဆန်း တွဲလျက်မြင်ရတော့သူ့ခြေရာလက်ရာ မကင်းတာလည်းတွေ့ရပါတယ်။ ကျေးဇူးက ဒီ (၂)ယောက်ကိုတင်ရမှာပါ။ ဦးခင်မောင်ရင် ဆီက နှိုက်ထုတ်နိုင်တာ ဒီ(၂)ယောက်အပြင် ဘယ်သူမှ မစွမ်းပါ။

မိုးမခ မှတ်ချက် - ဇွန် ၁၀၊ ၂၀၁၄ တွင် ကွယ်လွန် အနိစ္စ ရောက်ခဲ့သည့် ဗမာ့ မော်ဒန် ပန်းချီကျော် (ဦး) ခင်မောင်ရင် (၁၉၃၈-၂၀၁၄) အမှတ်တရ အဖြစ် တင်ဆက်ခြင်း ဖြစ်သည်။ ဆောင်းပါး နှင့် ဓာတ်ပုံ အသုံးပြုခွင့် ပေးခဲ့သည့် ဆရာ မျိုးဆွေသန်း ကို မိုးမခ က ကျေးဇူးအထူး တင်ရှိကြောင်း မှတ်တမ်းတင်အပ်ပါသည်။ ...